تامین خواسته

قرار  تامین خواسته یکی از قرارهاییست که هم در پرونده کیفری و هم حقوقی با درخواست وکیل یا اصیل جهت بازداشت و توقیف اموال  قابل انجام است جهت مشاوره حقوقی رایگان  با شماره 09126161121 تماس حاصل فرموده و مقاله ذیل را نیز مطالعه فرمائید.

از زمانی که خواهان اقدام به اقامه دعوی می نماید تا زمان صدور حکم لازم الاجرا، به طور معمول نیاز به سپری شدن زمانی طولانی دارد. در این اثنا ممکن است خوانده ای که فاقد حسن نیت است با جابه جایی اموال منقول و وجوه نقد و نقل و انتقال اموال خویش، اجرای حکم را متعسر یا ناممکن نماید.

علاوه بر این طولانی بودن زمان رسیدگی ممکن است سبب شود اموالی که در زمان اقامه دعوا موجود و در مالکیت خوانده بوده تا زمان اجرای حکم، قهرا و یا با تعدی و تفریط وی، ناقص یا نابود شود.

حال، قانونگذار به منظور حفظ حقوق خواهان از وقایع فوق الذکر، نهادهایی حمایتی را پیش بینی نموده که یکی از مهم ترین آن ها “تأمین خواسته” است.

نشانی دفتر وکالت ما :

تهران – میدان فردوسی – نرسیده به خیابان ویلا ( استاد نجات اللهی ) کوچه نیایی – پلاک ۷ ممیز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی

موارد صدور قرار تأمین خواسته

قانون گذار در ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی، چهار مورد را احصاء نموده که پس از درخواست خواهان، مکلف به صدور قرار تأمین خواسته می باشد. با توجه به بندهای چهار گانه، موارد صدور قرار تأمین خواسته به دو دسته ی کلی تقسیم می شود.

نخست: مواردی را در بر می گیرد که قرار تأمین خواسته بدون قرار گرفتن تأمین از خواهان صادر می شود؛ دوم: منحصر به موردی است که صدور قرار تأمین خواسته مستلزم سپردن تأمین از سوی خواهان است.

با گفتار نخست. موارد صدور قرار تأمین خواسته، بدون سپردن تأمین

بند1.دعوا مستند به سند رسمی شد

به موجب بند الف ماده 108، این ماده تنها اسناد رسمی را در بر می گیرد. از این رو، حتی سند عادی که امضای آن را سردفتر گواهی امضا تصدیق نموده مشمول ماده نمی شود. علاوه بر این، نه تنها اسناد عادی که اعتبار سند رسمی را دارند بلکه اسناد عادی لازم الاجرا نیز از این امتیاز بی نصیب هستند.

بند2. خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد

ادعای این موضوع که اعمالی سبب تضییع (از طریق فعل) یا تفریط (از طریق ترک فعل) خواسته می شود با هر دلیلی از جمله گواهی گواهان، تحقیق محلی، معاینه ی محل و امارات قابل اثبات است. توجه شود این امر که “خواسته در معرض تضییع یا تفریط” است، امری موضوعی و به صلاحدید دادگاه واگذار شده که با توجه به شرایط و اوضاع و احوال، رسیدگی و تصمیم گیری نماید.

بند3. اسناد تجاری واخواست شده

این بند صرفا شامل برگ های تجاری که قابل واخواست می باشند یعنی برات، سفته و چک.

 

گفتار دوم.صدور قرار تأمین خواسته با تأمین خسارت احتمالی

در مواردی که دعوای خواهان مشمول هیچ یک از بند های گذشته نباشد قانون گذار به خواهان اجازه داده که با دادن “خسارت احتمالی”، قرار تأمین خواسته بگیرد.

در واقع، در صورتی که خواهان خساراتی که ممکن است به طرف مقابل وارد آید نقدا به صندوق دادگستری بپردازد، دادگاه مکلف به صدور قرار تأمین خواسته می باشد. در این مورد دادگاه نمی تواند به عللی مانند قوت ادله خواهان، او را از دادن تأمین معاف و یا برعکس به علت ضعف ادله ی او و یا ملائت خوانده، از صدور قرار خودداری نماید. نوع تأمینی که از خواهان گرفته می شود باید وجه نقد باشد.

 قانون گذار میزان تأمین را تعیین ننموده بلکه صریحا آن را به صلاحدید دادگاه واگذار کرده است. البته محاکم معمولا در مواردی که خواسته عین معین نمی باشد با توجه به ماده 522 ق.آ.د. و در نظر گرفتن تغییر شاخص سالانه ی قیمت ها که توسط بانک مرکزی اعلام می شودبین 15 تا 20 درصد تعیین می نمایند اما تعیین تأمین به میزانی بیش از این، با در نظر داشتن دو موضوع پیش گفته، مخالفتی با قانون نداشته و در عمل نیز امکان پذیر هست.

قانون گذار مهلت سپردن تأمین را نیز مشخص نکرده است اما معمول است که دادگاه ها مهلت آن را ده روز تعیین و ضمانت اجرای آن را قرار رد درخواست تأمین خواسته، درج می نمایند.

باید خاطر نشان کرد که هیچ یک از طرفین نمی تواند نسبت به تصمیم دادگاه درباره ی گرفتن تأمین از خواهان و میزان تعیین شده شکایت کند. بنابراین خواهان در عمل ناچار می گردد تأمین تعیین شده را بپردازد و یا از گرفتن قرار تأمین خواسته منصرف گردد.

 تعیین تکلیف خسارت احتمالی اخذ شده :

1.در صورتی که قرار تامین خواسته  اجرا نشود: هر گاه خواهان قرار تأمین خواسته را بگیرد اما به هر دلیلی آن را اجرا نکند چون مالی بازداشت نشده خسارتی نیز قابل تصور نمی باشد. از این رو، پس از صدور قرار تأمین خواسته، خواهان حق دارد تا پیش از اجرای آن از دادگاه درخواست نماید که قرار را الغا و دستور استرداد وجهی را که به منظور خسارت احتمالی سپرده شده صادر کند.

2.در صورتی که  قرار تامین خواسته اجرا شود: در این مورد باید دو حالت را در نظر گرفت. در حالت اول، یعنی زمانی که هنوز حکم قطعی صادر نشده است، خواهان می تواند آمادگی خود را به انصراف از قرار اعلام و پرداخت خسارت وارده به خوانده را اعلام کند که در این صورت دادگاه قرار تأمین خواسته را لغو و پس از پرداخت خسارت وارده به خوانده، دستور استرداد مبلغ مازاد بر خسارت تعیین شده به خواهان را می دهد.

در حالت دوم، یعنی پس از صدور رأی قطعی، چنان چه خواهان در دعوا پیروز شده باشد، خسارات ناشی از اجرای قرار قابل انتساب به خواهان نمی باشد و به خوانده تحمیل می شود. اما چنان چه، پس از اجرای قرار تأمین خواسته، خواهان در ماهیت دعوا به موجب حکم قطعی محکوم به بی حقی شود و یا به موجب قرار، حقی برای وی به اثبات نرسد، خساراتی که از اجرای قرار تأمین خواسته به خوانده وارد شده باید توسط خواهان و به استناد ماده 120 ق.آ.د.م جبران شود.

شرایط صدور قرار تأمین خواسته

1.صدور قرار تأمین خواسته مستلزم درخواست خواهان (درخواست پیش از تقدیم دادخواست- درخواست ضمن دادخواست یا درخواست در جریان دادرسی) می باشد. دادگاه باید “رسیدگی” نموده و در صورت وجود شرایط دیگر اقدام به صدور قرار می نماید.

2.خواسته باید منجز باشد. بنابراین حق مشروط و حق موجل، پیش از تحقق شرط و رسیدن زمان، قابل مطالبه نیست. البته به استناد ماده 114 ق.آ.د.م ” نسبت به طلب یا مال معینی که هنوز موعد تسلیم آن نرسیده است، در صورتی که حق مستند به سند رسمی و در معرض تضییع یا تفریط باشد می توان درخواست تأمین نمود.”

3.میزان خواسته معلوم یا خواسته عین معینی مانند این کتاب یا آن زمین باشد.

مرجع صالح

قرار تأمین خواسته چنان چه در دعاوی حقوقی باشد باید از دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوی را دارد درخواست شود.

تصمیم دادگاه

دادگاه پس از رسیدگی به قرار تأمین خواسته و دلایل ابراز شده، اگر شرایط صدور قرار تأمین خواسته را احراز نماید قرار تأمین خواسته را صادر میکند، این قرار به طرف دعوا ابلاغ شده و نام برده حق دارد ظرف ده روز به این قرار اعتراض نماید. اما در صورتی که دادگاه پس از بررسی درخواست، هر یک از شرایط صدور قرار تأمین خواسته را احراز نکند قرار رد درخواست را صادر میکند. این قرار، در هر موردی که صادر شده باشد، قابل هیچ گونه شکایتی نمی باشد.

آثار قرار تأمین خواسته

قرار تأمین خواسته، به نفس صدور هیچ اثری نداشته و هیچ مالی بازداشت نشده و حتی هیچ حق تقدمی برای درخواست کننده قرار به وجود نمی آید. اما چنان چه قرار اجرا شود خوانده دعوی، ممنوع از نقل و انتقال اموال بازداشت شده می شود. هم چنین در صورتی که خوانده به موجب حکم قطعی در دعوی محکوم شود، حق مطالبه خسارات ناشی از اجرای قرار را ندارد و در نتیجه خسارات وارد به خود او تحمیل می شود.

صدور قرار تأمین خواسته نسبت به خواهان نیز آثاری دارد. مهم ترین اثر تأمین خواسته، ایجاد حق تقدم به میزان محکومٌ به برای خواهانی است که تأمین به نفع او انجام شده است. اثر دیگر این است با بازداشت مال، علی القاعده مستلزم گرفتن آن از خوانده و دادن آن به حافظ است. حافظ نباید در مال توقیف شده مرتکب تعدی و تفریط شود. در نتیجه مالی که در اجرای قرار تأمین خواسته بازداشت می شود عملا از تضییع و تفریط احتمالی خوانده مصون می ماند.

تامین خواسته

تعریف قرار تأمین خواسته قرار تأمین خواسته یکی از تأسیسات حقوقی در آیین دادرسی مدنی ایران است که به موجب آن، خواهان می‌تواند قبل از صدور حکم قطعی، از دادگاه درخواست کند که اموال خوانده را تا میزان خواسته خود توقیف نماید. این قرار با هدف جلوگیری از تضییع حقوق خواهان و ممانعت از انتقال یا مخفی کردن اموال توسط خوانده صادر می‌شود تا در صورت صدور حکم به نفع خواهان، اجرای آن با مشکل مواجه نشود.

مبنای قانونی تأمین خواسته مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن آن و همچنین در جریان دادرسی تا قبل از صدور حکم، درخواست تأمین خواسته را مطرح کند.

ماده 108

خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا وقتی که حکم قطعی صادر نشده است در موارد زیر از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است:

الف- دعوا مستند به سند رسمی باشد.

ب- خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد.

ج- در مواردی از قبیل اوراق تجاری واخواست شده که به موجب قانون، دادگاه مکلف به قبول درخواست تامین باشد.

د- خواهان، خساراتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد آید نقداً به صندوق دادگستری بپردازد.

تبصره- تعیین میزان خسارت احتمالی، با در نظر گرفتن میزان خواسته به نظر دادگاهی است که درخواست تامین را می‌پذیرد. صدور قرار تامین موکول به ایداع خسارت خواهد بود

شرایط صدور قرار تأمین خواسته

طبق قانون، صدور این قرار نیاز به دلایل و مستندات قانونی دارد. در موارد زیر، دادگاه بدون نیاز به گرفتن تأمین از خواهان، قرار تأمین خواسته را صادر می‌کند

اگر دعوا مستند به سند رسمی باشد.

چنانچه خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد.

در صورتی که خواهان، خسارت احتمالی را تأمین نماید.

اگر دعوا مستند به چک یا سفته باشد که موعد آن رسیده باشد.

آثار صدور قرار تأمین خواسته

خوانده تا زمانی که حکم نهایی صادر نشده، نمی‌تواند اموال توقیف‌شده را منتقل کند.

توقیف اموال سبب می‌شود که در صورت محکومیت خوانده، اجرای حکم سریع‌تر و آسان‌تر انجام شود.

در برخی موارد، خوانده می‌تواند با سپردن تأمین مناسب، نسبت به رفع توقیف اقدام کند.

نحوه ثبت دادخواست تأمین خواسته

برای ثبت دادخواست تأمین خواسته، باید مراحل قانونی و نکات مهمی رعایت شود. این درخواست می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست اصلی، همراه با دادخواست اصلی یا در جریان دادرسی مطرح شود

مراحل ثبت دادخواست تأمین خواسته

۱. تنظیم دادخواست تأمین خواسته

خواهان باید یک دادخواست رسمی مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی تنظیم کند که شامل اطلاعات زیر باشد:

مشخصات خواهان و خوانده (نام، نام خانوادگی، شماره ملی و نشانی

مشخصات دادگاه صالح (دادگاهی که به دعوا رسیدگی می‌کند

موضوع دادخواست (درخواست تأمین خواسته)

دلایل و مستندات (مانند اسناد رسمی، چک، سفته، قرارداد و …

شرح خواسته (بیان دقیق علت درخواست و میزان مبلغ یا مال موردنظر

نکته: اگر تأمین خواسته قبل از طرح دعوا مطرح شود، خواهان باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار، دادخواست اصلی خود را ثبت کند. در غیر این صورت، قرار تأمین خواسته لغو می‌شود.

۲. ارائه دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از تنظیم دادخواست، خواهان باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند. مراحل این کار شامل:

مراجعه به دفتر خدمات قضایی

ارائه مدارک شناسایی و مستندات مربوط به تأمین خواسته

پرداخت هزینه دادرسی (معمولاً درصدی از خواسته)

دریافت کد رهگیری برای پیگیری پرونده

۳. ارجاع دادخواست به دادگاه صالح

پس از ثبت دادخواست در سامانه، پرونده به دادگاه حقوقی صالح ارسال شده و در اختیار قاضی دادگاه قرار می‌گیرد

۴. بررسی و صدور قرار تأمین خواسته توسط دادگاه

در صورتی که مستندات کافی باشد، دادگاه بدون نیاز به جلسه رسیدگی، قرار تأمین خواسته را صادر می‌کند.

اگر مستندات کافی نباشد، ممکن است از خواهان درخواست تأمین خسارت احتمالی کند تا در صورت بی‌اساس بودن دعوا، خسارت خوانده جبران شود

۵. اجرای قرار تأمین خواسته توسط اجرای احکام

بعد از صدور قرار:

پرونده به واحد اجرای احکام مدنی ارجاع می‌شود.

اموال خوانده توقیف می‌شود (مانند حساب بانکی، ملک، خودرو و…)

در صورت اعتراض خوانده، امکان رفع توقیف با ارائه وثیقه یا تأمین مناسب وجود دارد.

نکات مهم در ثبت دادخواست تأمین خواسته

✔ در صورت ارائه اسناد رسمی، دادگاه بدون گرفتن خسارت احتمالی از خواهان، قرار را صادر می‌کند.

✔ اگر خواهان نتواند دادخواست اصلی را در مهلت قانونی ارائه دهد، قرار تأمین خواسته لغو خواهد شد.

✔ در صورتی که قرار اجرا شود اما خوانده در دعوا پیروز شود، می‌تواند خسارت توقیف اموال خود را از خواهان مطالبه کند

مرجع صالح برای تقدیم دادخواست تأمین خواسته

مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تأمین خواسته به نوع دعوا و زمان ارائه درخواست بستگی دارد. مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی ایران، دادخواست تأمین خواسته می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست اصلی، هم‌زمان با آن یا در جریان دادرسی مطرح شود. در هر یک از این موارد، مرجع صالح به شرح زیر تعیین می‌شود:

۱. قبل از طرح دعوا (پیش از دادخواست اصلی

اگر خواهان هنوز دادخواست اصلی را ثبت نکرده باشد و قصد داشته باشد ابتدا قرار تأمین خواسته را بگیرد، باید به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را دارد، مراجعه کند.

مثال:

اگر خواهان قصد دارد برای مطالبه وجه یک سفته دعوا مطرح کند، دادگاه محل اقامت خوانده یا محل وقوع تعهد صلاحیت دارد

✔ نکته: خواهان موظف است حداکثر ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار، دادخواست اصلی را به همان دادگاه تقدیم کند. در غیر این صورت، قرار تأمین خواسته خود‌به‌خود لغو خواهد شد.

۲ هم‌زمان با تقدیم دادخواست اصلی

 

در این حالت، خواهان می‌تواند در دادخواست اصلی خود، درخواست تأمین خواسته را نیز مطرح کند. دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای اصلی، صلاحیت صدور این قرار را دارد.

مثال:

اگر دعوا مربوط به مطالبه وجه یک چک باشد، دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده یا محل پرداخت چک صلاحیت رسیدگی دارد.

۳. در جریان دادرسی (بعد از ثبت دادخواست اصلی

اگر خواهان بعد از طرح دعوا متوجه شود که احتمال تضییع حقوقش وجود دارد (مثلاً خوانده قصد فروش اموال خود را دارد)، می‌تواند تا پیش از صدور رأی نهایی، از دادگاهی که دعوا در آن جریان دارد، درخواست تأمین خواسته کند.

در چه دعاوی نمی توان درخواست تامین خواسته داد؟

آیا می توان نسبت به هر خواسته ای تقاضای تامین خواسته داشت؟ در اینجا بایستی به ماده 110 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره نمود که در این زمینه اذعان می دارد :مستند به ماده ۱۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی در دعاویی که مستند آن‌ها چک یا سفته یا برات باشد و همچنین در مورد دعاوی مستند به اسناد رسمی و دعاوی علیه متوقف، خوانده نمی‌تواند برای تأمین خسارات احتمالی خود تقاضای تأمین نماید.

قرار تأمین خواسته در شکایات کیفری

در دعاوی کیفری، قرار تأمین خواسته زمانی مطرح می‌شود که جرم ارتکابی باعث ورود ضرر و زیان مالی به شاکی شده باشد. این قرار به شاکی (متضرر از جرم) این امکان را می‌دهد که برای جلوگیری از انتقال، مخفی کردن یا از بین رفتن اموال متهم، درخواست توقیف آن‌ها را بدهد.

مبنای قانونی قرار تأمین خواسته در دعاوی کیفری

ماده 107 قانون آیین دادرسی کیفری

شاکی می‌تواند تامین ضرر و زیان خود را از بازپرس بخواهد. هرگاه این تقاضا مبتنی بر ادله قابل قبول باشد، بازپرس قرار تامین خواسته صادر می کند.

تبصره – چنانچه با صدور قرار تامین خواسته، اموال متهم توقیف شود، بازپرس مکلف است هنگام صدور قرار تامین کیفری این موضوع را مدنظر قرار دهد.

نحوه درخواست تأمین خواسته در شکایات کیفری

تنظیم درخواست تأمین خواسته

شاکی باید دادخواست خود را همراه با دلایل و مستندات کافی به دادگاه کیفری ارائه دهد.

ماده 109 قانون آیین دادرسی کیفری

قرار تامین خواسته به محض ابلاغ، اجراء می‌شود. در مواردی که ابلاغ فوری ممکن نیست و تاخیر در اجراء موجب تضییع خواسته می‌شود، ابتداء قرار تامین، اجراء و سپس ابلاغ می شود. این موارد، فوراً به اطلاع دادستان می رسد. قرار تامین خواسته مطابق مقررات اجرای احکام مدنی در اجرای احکام کیفری دادسرای مربوط اجراء می‌شود.

ماده 110 قانون آیین دادرسی کیفری

رفع ابهام و اجمال از قرار تامین خواسته به عهده بازپرس است و رفع اشکالات ناشی از اجرای آن توسط دادستان یا قاضی اجرای احکام به عمل می آید.

ارجاع به دادگاه صالح

دادگاه کیفری که به پرونده اصلی رسیدگی می‌کند، صلاحیت صدور این قرار را دارد.

بررسی و صدور قرار توسط قاضی

قاضی بررسی می‌کند که آیا دلایل شاکی برای توقیف اموال متهم کافی است یا خیر

در صورتی که احتمال فرار متهم یا از بین رفتن اموال وجود داشته باشد، قرار تأمین صادر می‌شود.

اجرای قرار توسط اجرای احکام کیفری

اموال متهم توقیف شده و از انتقال یا فروش آن‌ها جلوگیری می‌شود

تفاوت تأمین خواسته در دعاوی کیفری و حقوقی

تأمین خواسته در قالب دادخواست یا درخواست؟

تأمین خواسته یکی از راهکارهای قانونی برای جلوگیری از تضییع حقوق خواهان است که می‌تواند به دو شکل دادخواست یا درخواست مطرح شود. اینکه تأمین خواسته در قالب کدام‌یک ارائه شود، بستگی به زمان طرح آن و نحوه رسیدگی دارد.

تأمین خواسته در قالب دادخواست

اگر تأمین خواسته هم‌زمان با دادخواست اصلی یا قبل از آن مطرح شود، باید در قالب دادخواست ارائه شود.

مواردی که تأمین خواسته باید با دادخواست مطرح شود:

قبل از طرح دعوا:

زمانی که خواهان هنوز دادخواست اصلی را ارائه نکرده ولی می‌خواهد از نقل و انتقال اموال خوانده جلوگیری کند.

مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان در این حالت موظف است ظرف ۱۰ روز از صدور قرار تأمین، دادخواست اصلی را تقدیم کند، در غیر این صورت قرار لغو خواهد شد.

هم‌زمان با دادخواست اصلی:

اگر خواهان از ابتدا قصد مطالبه طلب یا مال خود را دارد، می‌تواند در متن دادخواست اصلی، درخواست تأمین خواسته را نیز مطرح کند.

✔ چگونه تنظیم شود؟

در این حالت، تأمین خواسته در قسمت “شرح دادخواست” ذکر شده و تمامی مدارک و دلایل باید ضمیمه دادخواست شود.

۲. تأمین خواسته در قالب درخواست

اگر پس از ثبت دادخواست اصلی، خواهان بخواهد تأمین خواسته بگیرد، می‌تواند آن را در قالب “درخواست” به دادگاه ارائه کند.

مواردی که تأمین خواسته در قالب درخواست مطرح می‌شود:

بعد از طرح دعوا و در جریان دادرسی:

اگر خواهان بعد از تقدیم دادخواست متوجه شود که خوانده قصد انتقال اموال خود را دارد، می‌تواند تا قبل از صدور حکم نهایی، با ارائه درخواست جداگانه، تأمین خواسته را تقاضا کند

زمانی که مستندات جدیدی برای توقیف اموال کشف شده باشد:

مثلاً خواهان متوجه شود که خوانده ملکی را که قبلاً مخفی کرده بود، در حال انتقال به شخص دیگری است.

در موارد اضطراری که نیاز به اقدام سریع است:

مثلاً زمانی که احتمال از بین رفتن مال یا فرار خوانده وجود داشته باشد، درخواست سریع‌تری مورد نیاز است.

چگونه تنظیم شود؟

در این حالت، تأمین خواسته در قالب یک “درخواست” مجزا نوشته و به دادگاه تقدیم می‌شود. نیازی به پرداخت هزینه دادرسی جداگانه نیست، چون درخواست در جریان رسیدگی به دعوا ارائه می‌شود

تفاوت قرار تأمین خواسته با تأمین دلیل

قرار تأمین خواسته و تأمین دلیل هر دو از تأسیسات حقوقی در آیین دادرسی مدنی هستند، اما هدف، شرایط و نحوه اجرای آن‌ها کاملاً متفاوت است. در ادامه، تفاوت‌های اصلی این دو نهاد بررسی شده است

• تامین خواسته مربوط به دعاوی است که مستند آن‌ها چک یا سفته یا برات باشد و همچنین در مورد دعاوی مستند به اسناد رسمی و دعاوی علیه متوقف، خوانده نمی‌تواند برای تأمین خسارات احتمالی خود تقاضای تأمین نماید در صورتی که تامین دلیل در موارد دعاوی بجز دعاوی ذکر شده نیز امکان پذیر است.
• تامین خواسته باید دارای میزان مشخص و خاص باشد در صورتی که در تامین دلیل می توان نسبت به میزان خواسته نا مشخص نیز تامین دلیل داد.
• تامین خواسته به منظور تامین امنیت منافع خواهان و تامین دلیل به منظور تامین امنیت مدارک و مستندات خواهان است.

نمونه لایحه درخواست تأمین خواسته

بسمه‌تعالی

ریاست محترم دادگاه حقوقی ………

با احترام،

اینجانب ………………. (نام و نام خانوادگی خواهان)، به نشانی ………………………………..، مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، این درخواست را تقدیم می‌نمایم.

مشخصات خوانده:

نام و نام خانوادگی: …………………

شماره ملی: …………………

نشانی: …………………

موضوع لایحه:

درخواست صدور قرار تأمین خواسته مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی

شرح درخواست:

شرح درخواست:

احتراماً، اینجانب در تاریخ ………………. دادخواستی تحت کلاسه پرونده ………………. علیه خوانده محترم به خواسته ………………… (مثلاً مطالبه وجه چک به مبلغ ……… ریال) تقدیم دادگاه محترم نموده‌ام. با توجه به اینکه دلایل و مستندات کافی مبنی بر استحقاق بنده در دعوای مطروحه وجود دارد و همچنین احتمال تضییع حق و نقل و انتقال اموال خوانده وجود دارد، به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور قرار تأمین خواسته به میزان ………………… ریال از اموال خوانده را تقاضا دارم.

دلایل و مستندات:

۱. تصویر چک/سفته شماره ……………… به مبلغ ……………… ریال

۲. تصویر قرارداد/رسید پرداخت/فاکتور فروش (در صورت وجود)

۳. گواهی عدم پرداخت از بانک (در صورت مطالبه وجه چک)

۴. سایر مدارک و مستندات لازم

خواسته:

صدور قرار تأمین خواسته و توقیف اموال خوانده، شامل:

 

توقیف حساب‌های بانکی خوانده در بانک‌های ………………

توقیف ملک به شماره پلاک ثبتی ………………

توقیف خودرو به شماره پلاک ………………

مستند قانونی:

ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر می‌دارد:

“خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی، تا قبل از صدور حکم درخواست تأمین خواسته نماید. دادگاه مکلف است در مواردی که دعوا مستند به سند رسمی، چک یا سفته باشد، قرار تأمین را صادر نماید.”

تقاضا:

با توجه به موارد فوق و به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اینجانب، تقاضای صدور فوری قرار تأمین خواسته و اجرای آن قبل از ابلاغ به خوانده را دارم تا از انتقال و مخفی کردن اموال توسط خوانده محترم جلوگیری شود.

 

با تجدید احترام

نام و نام خانوادگی خواهان: …………………

امضاء: …………………

تاریخ: …………………

حضور وکیل در قرار تأمین خواسته

حضور وکیل در درخواست تأمین خواسته کاملاً قانونی و ممکن است. موکل می‌تواند با تنظیم وکالت‌نامه، وکیل خود را برای پیگیری این موضوع معرفی کند. در این حالت، وکیل تمامی مراحل درخواست، پیگیری و اجرای قرار را انجام می‌دهد.

۱. آیا وکیل می‌تواند به جای موکل، درخواست تأمین خواسته دهد؟

بله، وکیل می‌تواند به نیابت از موکل خود درخواست تأمین خواسته را ارائه دهد، مشروط بر اینکه در وکالت‌نامه اختیار لازم برای طرح دعوا و درخواست تأمین خواسته درج شده باشد.

✔ ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی تصریح دارد که وکیل در صورتی می‌تواند تأمین خواسته را مطرح کند که در وکالت‌نامه اجازه آن را داشته باشد

۲. نقش وکیل در تأمین خواسته

✅ تنظیم و ارائه درخواست یا دادخواست تأمین خواسته

✅ ارائه دلایل و مستندات قانونی برای توجیه درخواست

✅ حضور در جلسه رسیدگی در صورت نیاز

✅ پیگیری اجرای قرار تأمین و توقیف اموال خوانده

✅ اعتراض به رد درخواست تأمین خواسته در صورت لزوم

۳. آیا وکیل می‌تواند اجرای تأمین خواسته را پیگیری کند؟

بله، پس از صدور قرار تأمین خواسته، وکیل می‌تواند به اجرای احکام مراجعه کرده و پیگیر توقیف اموال خوانده شود. اگر خوانده اعتراضی داشته باشد، وکیل می‌تواند از موکل خود دفاع کند

۴. آیا در تأمین خواسته، حضور وکیل الزامی است؟

خیر، حضور وکیل الزامی نیست، اما وجود وکیل می‌تواند روند رسیدگی را تسهیل کرده و احتمال پذیرش درخواست را افزایش دهد.

✔ وکیل می‌تواند از طرف موکل، درخواست تأمین خواسته را تنظیم و پیگیری کند.

✔ حضور وکیل الزامی نیست، اما باعث تسریع در روند و افزایش احتمال موفقیت می‌شود.

✔ وکیل می‌تواند اجرای قرار تأمین و اعتراضات احتمالی را نیز مدیریت کند.

 

نمونه دادنامه تأمین خواسته کیفری

شماره دادنامه: ………

شماره پرونده: ………

مرجع رسیدگی: شعبه ……… دادگاه کیفری ………

خواهان (شاکی……………………

خوانده (متهم……………………

موضوع: صدور قرار تأمین خواسته در پرونده کیفری

أی دادگاه

در خصوص درخواست شاکی آقای/خانم ………………… فرزند ……… به شماره ملی …………، با وکالت آقای/خانم …………………، دایر بر صدور قرار تأمین خواسته علیه متهم آقای/خانم ………………… فرزند ……… به شماره ملی …………، با توجه به اینکه شاکی در پرونده کیفری به شماره کلاسه ……… علیه متهم به اتهام (مثلاً کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، صدور چک بلامحل و …) طرح دعوا کرده و دلایل و مستندات موجود نشان می‌دهد که احتمال انتقال، مخفی کردن یا از بین بردن اموال متهم وجود دارد، بنابراین دادگاه مستند به ماده ۷۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری و ماده ۵ قانون مسئولیت مدنی، قرار تأمین خواسته را به شرح زیر صادر می‌نماید:

 

قرار تأمین خواسته

 

✔ اموال متهم شامل موارد زیر تا سقف ………… ریال توقیف می‌گردد:

توقیف حساب‌های بانکی متهم در بانک‌های ………………

توقیف پلاک ثبتی ……………… واقع در ………………

توقیف خودروی متهم به شماره پلاک ………………

✔ اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ به متهم بلامانع است.

✔ متهم می‌تواند ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ، نسبت به ارائه تأمین مناسب (وجه نقد، وثیقه ملکی، ضمانت‌نامه بانکی) برای رفع توقیف اقدام کند.

✔ قرار تأمین خواسته تأثیری بر روند رسیدگی کیفری ندارد و صرفاً جهت حفظ حقوق شاکی صادر شده است.

رأی صادره ظرف ۱۰ روز قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.

رئیس/دادرس شعبه ……… دادگاه کیفری ………

نام و نام خانوادگی قاضی: …………………

تاریخ صدور: …………………

مهر و امضا:

مونه دادنامه تأمین خواسته حقوقی

شماره دادنامه: ………

شماره پرونده: ………

مرجع رسیدگی: شعبه ……… دادگاه عمومی حقوقی ………

خواهان: آقای/خانم …………………… فرزند ……… به شماره ملی …………

خوانده: آقای/خانم …………………… فرزند ……… به شماره ملی …………

موضوع: صدور قرار تأمین خواسته

رأی دادگاه

در خصوص درخواست آقای/خانم ………………… خواهان دعوای حقوقی به شماره پرونده ………، دایر بر صدور قرار تأمین خواسته علیه آقای/خانم ………………… خوانده دعوا، نظر به اینکه خواسته دعوا عبارت است از (مثلاً مطالبه وجه چک، خسارت قراردادی، مطالبه طلب، الزام به پرداخت دین و …) و نظر به اینکه مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی مالی، خواهان می‌تواند برای حفظ حقوق خود درخواست تأمین خواسته نماید، و با عنایت به دلایل و مستندات ارائه‌شده از جمله (چک، سفته، قرارداد و …)، دادگاه صدور قرار تأمین خواسته را به شرح زیر ضروری تشخیص داده و قرار صادر می‌نماید

قرار تأمین خواسته

 

✔ از اموال خوانده به میزان ………… ریال تأمین و توقیف می‌شود، شامل:

 

توقیف حساب‌های بانکی خوانده در بانک‌های ………………

 

توقیف ملک خوانده به شماره پلاک ثبتی ……………… واقع در ………………

توقیف خودروی خوانده به شماره پلاک

 

✔ اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ به خوانده بلامانع است.

✔ خوانده می‌تواند ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ، نسبت به ارائه تأمین مناسب (وجه نقد، وثیقه ملکی، ضمانت‌نامه بانکی) برای رفع توقیف اقدام کند.

✔ در صورت عدم ارائه تأمین از سوی خوانده، اموال توقیف‌شده تا صدور حکم قطعی و اجرای آن، در توقیف باقی خواهد ماند.

أی صادره ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.

 

رئیس/دادرس شعبه ……… دادگاه عمومی حقوقی ………

نام و نام خانوادگی قاضی: …………………

تاریخ صدور: …………………

مهر و امضا:

 

صورتجلسه نشست قضایی

تاریخ برگزاری: 1394/11/14

برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهانآیا دادگاه‌های کیفری بدوی اعم از کیفری 1، 2 و انقلاب مجاز به صدور قرار تأمین خواسته هستند ؟ آیا قرار صادره قابلیت اعتراض دارد؟

 

نظر هیئت عالی

قرار تأمین خواسته برای تأمین ضرر و زیان ناشی از جرم (ماده 107 ق-آ.د.ک) است، چنانچه شاکی از وقوع جرم متضرر شده باشد برای تأمین و حفظ حقوق شاکی مواد 107 تا 113 ق- آ. د.ک به این امر اختصاص یافته است و باید به نحوی صورت گیرد که با قرار تأمین کیفری بتواند تمام ضرر و زیان‌های مادی ناشی از جرم و خسارات بدنی (دیه) ناشی از جرم را شامل شود. بدیهی است چنانچه مدعی خصوصی در مرحله تحقیقات مقدماتی تقاضای تأمین خواسته کرده باشد در مرحله دادرسی در دادگاه کیفری 2 و یا در دادگاه تجدیدنظر (به لحاظ آثار انتقالی تجدیدنظرخواهی) می‌تواند تقاضای تأمین خواسته نماید. نظریه اکثریت با مبانی استدلال قابل قبول به نظر می‌رسد.

اجرای قرار تأمین خواسته

اجرای قرار تأمین خواسته یا عمل به آن مانند هر برگ لازم الاجرای دیگری ممکن است بدون نیاز به اقدامات قهر آمیز مرجع اجرایی صورت گیرد، یعنی خوانده پس از آگاهی از صدور قرار و مفاد آن، حسب مورد مالی که باید بازداشت شود و یا اموال خود را برای بازداشت به اجرا معرفی کند.

اما در غیر اینصورت لازم است اقدامات اجرائی و استعلامات ثلاثه در اجرای احکام بعمل اید .

وکیل تامین خواسته توقیف اموال بازداشت اموال قرار تامین خواسته مشاوره حقوقی رایگان با وکیل