ادله اثباتی

ادله اثباتی یا همان ادله اثبات دعوی در ائین دادرسی مدنی شامل  اقرار – اسناد – شهادت شهود,و,..میباشد.

قانون در روابط  اجتماعی و روزمره افراد اصل بر صحت و درستی اعمال گذاشته شده است ْ بنا بر این اگر کسی ادعا کند دیگری امری مخالف قانون انجام داده است باید آن را اثبات کند در محاکم دادگستری اثبات ادعا تنها با دلایلی امکان پذیر است که در قانون مشخص و معین شده اند و بدون آن ها احقاق حق یا دفاع از ادعا امکان پذیر نمی باشد.

به همین دلیل افرادی که به دادگاه برای طرح دعوی مراجعه می کنند باید نسبت به نحوه اثبات دعوا آگاه باشند بنا بر این بسته به اینکه خواهان دعوی در یک موضوع حقوقی طرح دعوا نموده است راه های اثبات متفاوتی خواهد داشت.

اثبات ادعا چگونه است؟

وقتی شخصی علیه شخص دیگر به دادگاه عمومی دادخواست حقوقی می دهد در اصطلاح حقوقی اقامه دعوی نموده است. به کسی که در دادگاه طرح شکایت می کند مدعی می گویند در نتیجه مدعی وظیفه اثبات دعای خود نزد قاضی را بر عهده دارد لازم به ذکر است مدعی می بایست برای اثبات ادعا و احقاق حق خود تنها از دلایل ومدارکی که در قانون مشخص شده اند کمک بگیرد.در مقابل طرف دیگر دعوی نیز می تواند منکر دلایل مدعی شود و دلیل یا مدارکی ارایه کند که دلایل مدعی را بلا اثر کند. 

علی ایحال در راستای احقاق حق یا اثبات ادعا یا در مقام دفاع طرفین هر دعوی باید مطابق ایین دادرسی مدنی با استفاده از ادله اثبات دعوی در امور حقوقی به اثبات اعا یا دفاع از خود بپردازند.

ادله اثبات دعوی در امور حقوقی:

دعاوی حقوقی دعاوی هستند که در دادگاه عمومی مطرح می شوند و بیشتر مربوط به خسارت وارد شده و جبران ان می باشد و در واقع در دعوی حقوقی به جرایم و مجازات ها رسیدگی نمی شود .

لذا مطابق قانون ادله اثبات دعوی در امور حقوقی شامل موارد زیر می باشد:

اقرار:

 از جمله ادله اثبات دعوی در امور حقوقی و کیفری می باشد .

اقرار در دعاوی حقوقی بدین معنا است که شخص موضوعی را که به ضرر خودش و به نفع دیگری است بیان کند در صورتی که یکی از اصحاب دعوی به ضرر خودش اقرار نماید دیگر نیازی به ارایه دلیل و مدرک دیگری نمیباشد.

سند:

مهم ترین دلیل برای اثبات ادعا در دعاوی حقوقی سند است. سند در ادله اثبات دعوی به هر نوشته ای گویند که قابل استناد باشد و دادگاه ان را به عنوان دلیل برای اثبات دعوی و احقاق حق بپذیرد. سند عادی و سند رسمی از انواع اسناد می باشند که از جهت نحوه تنظیم آثار و اعتبار اثباتی تفاوت هایی با یگدیگر دارند.

بنا بر این دلیلی را می توان به عنوان سند محسوب کرد که دو شرط اساسی را داشته باشد.

اولاَ اینکه سند باید مکتوب یا نوشته باشد.

دوماَ اینکه سند باید در مقام دعوا یا دفاع از دعوا در دادگاه قابل استناد باشد.

*سند رسمی:

یکی از انواع اسناد بر اساس ماده 1286 قانون مدنی می باشد. ماده 1287 قانون مدنی در تعریف آن اشعار می دارد: اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد رسمی است.

*سند عادی:

از دیگر اسناد سند عادی است که ماده 1289 قانون مدنی در تعریف آن مقرر می دارد:

غیر از اسناد مذکوره در ماده 1287 سایر اسناد عادی است.

شهادت شهود :

 اگر به روش های ذکر شده در بالا یعنی اقرار و سند نتوان ادعا را ثابت کرد می توان شهودی معرفی کرد تا در دادگاه شهادت دهند .

 شهادت در امور حقوقی به این معنی هست که از کسی که بصورت تصادفی یا بصورت غیر تصادفی درباره موضوع دعوی چیزی دیده یا شنیده است خواسته شود تا آنچه را می داند در دادگاه و نزد قاضی بیان کند.

شرایط شهود در قانون به شرح ذیل می باشد:

*بلوغ

*عقل

*ایمان

*عدالت

*نداشتن نفع شخصی در دادگاه

*نبود دشمنی دنیوی بین گواه و طرف مربوط

*اشتغال نداشتن به تکدی و ولگردی

*طهارت مولد

سوگند (قسم):

کم کاربرد ترین دلیل برای اثبات دعوی و بیشتر به منظور پایان دادن به اختلاف هست و صلح و سازش می باشد.

در صورتی که مدعی دلایلی برای اثبات ادعای خود نداشته باشد و طرف مقابل ادعایش را انکار کند مدعی می تواند درخواست سوگند شخص منکر را بخواهد.

اقسام سوگند در آیین دادرسی  مدنی:

*سوگند قاطع (بتی):

سوگند بتی یکی از مهم ترین سوگند در آیین دادرسی مدنی شناخته می شود لذا همانطور که ذکر شد اولاَ  در صورتی که مدعی دلیلی برای اثبات دعوی خود نداشته باشد و دوماَ خوانده منکر ادعای خواهان (مدعی) بوده و وجود حق به نفع مدعی را انکار کرده باشد. در چنین شرایطی با درخواست سوگند قاطع دعوی توسط مدعی دادگاه قرار اتیان سوگند بتی صادر خواهد کرد. از جمله پیامد های سوگند قاطع دعوا ان است که اگر مدعی علیه سوگند قاطع دعوا یاد  کند حق مدعی به اثبات نخواهد رسید و حکم به بی حقی مدعی صادر خواهد شد. البته مدعی علیه می تواند سوگند را به طرف مقابل یعنی مدعی رد کند که در این شرایط اگر خود مدعی قسم قاطع دعوا یاد کرد ادعای وی به اثبات خواهد رسید.

*سوگند تکمیلی:

دسته دوم از انواع سوگند قضایی در دادگاه سوگند تکمیلی نام دارد و همانگونه که از نام آن مشخص است برای تکمیل بینه ناقصی که مدعی ارایه نموده لازم و ضرروری خواهد بود. لذا از جمله شرایط اتیان سوگند تکمیلی در دادگاه آن است که مدعی برای اثبات ادعای خود در دادگاه بینه مورد قبول در دادگاه را ارائه نکرده باشد تا دادگاه با استناد به آن حکم مقتضی را صادر کند.

به همین دلیل می تواند با ادای سوگند تکمیلی در دادگاه ادعای خود را ثابت نماید.

 بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی سوگند تکمیلی سبب تکمیل گواهی یا شهادت یک مرد یا دو زن می شود و صرفاَ در دعاوی هایی کاربرد دارد که در ماده 277 قانون ایین دادرسی مدنی مورد اشاره قرار گرفته اند.

در این صورت با درخواست سوگند تکمیلی از سوی خود مدعی دادگاه قرار اتیان سوگند تکمیلی صادر کرده و مدعی باید با رعایت تشریفات و نحوه ادای سوگند در دادگاه قسم تکمیلی یاد کند تا دعوا به اثبات برسد.

*سوگند استظهاری:

در دعاوی علیه متوفی مدعی باید برای اثبات حق خود قسم استظهاری یاد کند چرا که به موجب ماده 278 قانون ایین دادرسی مدنی در دعوای بر میت پس از اقامه بینه سوگند خواهان نیز لازم است و در صورت امتناع از سوگند حق وی ساقط می شود .

 لذا در صورتی که مدعی وجود حقی را بر علیه متوفی ادعا نماید علاوه بر اینکه باید ادعای خود را با استفاده از ادله اثبات دعوی ثابت کند ادای یک قسم دیگر نیز لازم و ضرروری است که این قسم تحت عنوان سوگند استظهاری شناخته شده است در این صورت بدون درخواست سوگند استظهاری دادگاه راسا قرار اتیان سوگند استظهاری را صادر نموده و مدعی با ادای آن به حق خود خواهد رسید و اگر مدعی سوگند استظهاری یاد نکرد ادعای وی ساقط خواهد شد.

امارات قضایی:

اگر چه امارات قضایی از ادله اثبات دعوی نبوده اما به علم قاضی در راستای فهم موضوع کمک می کنند و بر تصمیم قاضی بر صدور حکم اثر گذار هستند.

 مواردی مثل نظر کارشناس یا تحقیق و معاینه محلی از نمونه های امارات قضایی می باشد.