وصیت
وصیت سندی است که در آن فرد دستورات و خواسته‌های خود را برای بعد از فوت درباره تقسیم دارایی‌ها یا انجام امور مشخص می‌کند جهت دریافت مشاوره حقوقی رایگان با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید.
در اصطلاح حقوقی و فقهی، اعلام اراده‌ای است از طرف شخص (موصی) که بر اساس آن، او دستوراتی را برای دوران پس از مرگش تعیین می‌کند. می‌تواند درباره واگذاری بخشی از اموال، انجام کارهای شخصی یا مذهبی، یا تعیین مسئولیت‌ها و نمایندگان باشد.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
در واقع راهی است برای اعمال اراده فرد پس از مرگ، که در صورت رعایت شرایط قانونی و شرعی، لازم‌الاجرا خواهد بود
به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
تملیکی که در آن موصی بخشی از اموال خود را پس از مرگ به دیگران واگذار می‌کند
عهدی که در آن موصی فردی را برای انجام کارهایی مانند نگهداری از فرزندان یا اجرای مراسم دفن تعیین می‌کند
باید توسط فردی عاقل، بالغ، و در حالت سلامت روانی انجام شود. موصی تنها می‌تواند تا یک‌سوم اموالش را بدون اجازه ورثه وصیت کند؛ بیشتر از آن نیازمند رضایت آن‌هاست. وصیت می‌تواند شفاهی، خودنوشت، یا رسمی باشد، ولی برای اعتبار حقوقی بهتر است در قالبی قانونی تنظیم شود. موصی می‌تواند در زمان حیات خود از وصیت رجوع کند و آن را تغییر دهد
وصیت‌نامه‌های رسمی و محضری اعتبار بیشتری در محاکم دارند. در مجموع، وسیله‌ای مهم برای تنظیم امور مالی، شخصی و خانوادگی فرد پس از مرگ اوست و نقش زیادی در پیشگیری از اختلافات وراث ایفا می‌کند
تعریف تملیکی:
تملیکی نوعی است که در آن، شخص وصیت‌کننده (موصی) به صورت رسمی یا غیررسمی اعلام می‌کند که می‌خواهد بخشی از دارایی یا مال خود را بعد از مرگش به فرد یا افرادی دیگر (موصی‌له) واگذار کند
در این نوع ، مالکیت مالی که تعیین شده، بعد از فوت موصی و در صورت قبول موصی‌له منتقل می‌شود. این وصیت تا زمانی که موصی زنده است، اثر حقوقی ندارد و او می‌تواند در هر زمان آن را تغییر داده یا لغو کند
نکات مهم درباره تملیکی :
موصی فقط تا یک‌سوم اموال خود را می‌تواند وصیت کند، مگر اینکه ورثه اجازه دهند
تملیکی نیاز به قبول از طرف موصی‌له دارد. این قبول می‌تواند پس از فوت موصی انجام شود
اگر موصی‌له وصیت را رد کند، آن بخش از وصیت بی‌اثر می‌شود
با ارث متفاوت است، چون در ارث تقسیم طبق قانون انجام می‌شود، ولی در وصیت تملیکی، طبق خواسته موصی است
اگر چند نفر ذی‌نفع باشند، سهم هرکدام باید دقیق مشخص شود، وگرنه ممکن است اختلاف ایجاد شود
تعریف عهدی :
عهدی نوعی است که در آن، شخص وصیت‌کننده (موصی) فرد یا افرادی را برای انجام کارهایی پس از مرگ خود تعیین می‌کند، بدون اینکه الزاماً انتقال مالکیت مالی صورت بگیرد
در این نوع ، موصی ممکن است فردی را مأمور کند تا وظایفی مثل نگهداری از فرزندان، پرداخت بدهی‌ها، اجرای مراسم مذهبی، اداره اموال، یا تقسیم دارایی را انجام دهد. شخصی که این مسئولیت را می‌پذیرد، وصی نام دارد
نکات مهم درباره عهدی :
در عهدی، برخلاف وصیت تملیکی، مالکیت مالی منتقل نمی‌شود، بلکه صرفاً وظیفه یا مأموریتی واگذار می‌شود
قبول وصی الزامی است؛ یعنی فردی که وصی می‌شود باید آن مسئولیت را بپذیرد
این نوع وصیت بیشتر برای امور اجرایی و مدیریتی پس از مرگ انجام می‌شود
موصی می‌تواند وصی را از بین ورثه یا خارج از خانواده انتخاب کند
اگر چند وصی تعیین شوند، باید نحوه همکاری یا تقسیم وظایف مشخص باشد
مثال:
اینجانب حسن رضایی، وصیت می‌کنم که دوست و وکیل مورد اعتمادم آقای محمد موسوی، پس از فوت من امور مربوط به پرداخت بدهی‌ها، تقسیم ارث و سرپرستی موقت فرزند خردسالم را بر عهده گیرد
از دیدگاه قانون مدنی ایران :
قانون مدنی ایران، در مواد ۸۲۵ تا ۸۶۱مورد بررسی قرار داده و آن را به‌عنوان یک عمل حقوقی یک‌طرفهتعریف می‌کند. بر اساس این قانون، به‌معنای این است که فرد، برای زمان بعد از مرگ خود، تصمیماتی را درباره اموال یا انجام کارهایی اتخاذ کند
انواع طبق قانون مدنی :
قانون مدنی، وصیت را به دو نوع اصلی تقسیم می‌کند :
تملیکی (ماده ۸۲۶ قانون مدنی) :
که به موجب آن، موصی، عین یا منفعت مالی را به دیگری (موصی‌له) می‌بخشد تا پس از مرگش به او تعلق گیرد
نیاز به قبول از طرف موصی‌له دارد
تنها تا یک‌سوم اموال بدون اجازه ورثه معتبر است
عهدی (ماده ۸۲۶ قانون مدنی):
که به موجب آن، موصی یک یا چند نفر را برای انجام امور یا اداره اموال بعد از فوت خود تعیین می‌کند
نیازی به رضایت ورثه ندارد مگر مالی در میان باشد
وصی باید وصایت را قبول کند
شرایط اعتبار وصیت در قانون
طبق ماده ۸۳۴ قانون مدنی، وصیت در صورتی معتبر است که :
وصیت‌کننده عاقل، بالغ و قاصد باشد
وصیت‌نامه باید به‌صورت صحیح و با رعایت شرایط شکلی و ماهوی تنظیم شود
موصی باید در زمان وصیت، مالک مالی باشد که درباره آن وصیت می‌کند
حدود وصیت :
بر اساس ماده ۸۴۳ قانون مدنی :
” به زیاده بر ثلث (یک‌سوم) ترکه نافذ نیست، مگر به اجازه وراث”
یعنی موصی فقط می‌تواند تا یک‌سوم اموالش را وصیت کند. اگر بیشتر وصیت کند، فقط در صورت رضایت تمام ورثه، آن قسمت اضافه نیز اجرا می‌شود
اسناد وصیت در قانون :
قانون مدنی در کنار قوانین ثبتی، سه نوع وصیت‌نامه را به رسمیت می‌شناسد:
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
رسمی (در دفتر اسناد رسمی)
خودنوشت (به خط و امضای موصی )
سری (به صورت مهر و موم‌شده نزد دفتر اسناد رسمی)
اهمیت وصیت در اسلام :
در دین اسلام، نه‌تنها یک عمل حقوقی، بلکه یک واجب اخلاقی و دینی تلقی می‌شود. قرآن، روایات و سنت پیامبر اسلام بر جایگاه والای وصیت تأکید فراوان دارند، به‌ویژه در زمینه ادای حقوق، تعیین تکلیف اموال، و سفارش به اعمال خیر پس از مرگ .
در قرآن کریم :
در سوره بقره، آیه ۱۸۰ آمده:
کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَکَ خَیْرًا الْوَصِیَّةُ
ترجمه: «بر شما واجب شده است که اگر مرگتان نزدیک شد و مالی بر جای می‌گذارید، برای والدین و خویشاوندان، وصیت کنید، این حقّی است بر پرهیزگاران.»
این آیه اهمیت وصیت را به عنوان یک وظیفه شرعی و اجتماعی یادآور می‌شود :
در سنت پیامبر و روایات:
پیامبر اسلام (ص):
«شایسته نیست که هیچ مسلمان صاحب مالی باشد، مگر اینکه وصیت‌اش نزد او نوشته شده باشد»
این حدیث نشان می‌دهد که وصیت برای هر مسلمانی که مالی دارد، توصیه شده و پسندیده است
امام علی (ع)
«پیش از آن‌که مرگ، فرصتی باقی نگذارد، در وصیت شتاب کنید»
دلایل اهمیت وصیت در اسلام :
ادای حقوق مالی و بدهی‌ها: با وصیت، انسان می‌تواند بدهی‌ها، دیون شرعی (مانند خمس و زکات)، و حقوق دیگران را مشخص کند
جلوگیری از نزاع بین ورثه : تنظیم وصیت‌نامه می‌تواند از اختلافات خانوادگی و حقوقی جلوگیری کند
ادامه اعمال نیک: برای صدقه جاریه، وقف، کمک به نیازمندان یا ساخت مسجد، باعث استمرار ثواب بعد از مرگ می‌شود
تعیین سرپرست برای فرزندان خردسال یا ناتوان: که در اسلام بسیار مورد توجه قرار گرفته است
آمادگی برای مرگ و آخرت: وصیت نوعی برنامه‌ریزی معنوی برای ترک دنیا با آرامش است
در اسلام، نه‌تنها یک حق فردی بلکه یک وظیفه اجتماعی و الهی است. فرد مؤمن با وصیت، هم حقوق مردم را رعایت می‌کند، هم ثواب اخروی می‌برد، و هم از بروز اختلاف و بی‌عدالتی در خانواده جلوگیری می‌کند
نمونه وصیت‌نامه اسلامی :
بسم الله الرحمن الرحیم
اینجانب، علی احمدی فرزند حسن به شماره شناسنامه ۱۲۳۴۵۶ و شماره ملی ۰۰۱۲۳۴۵۶۷۸، ساکن تهران، خیابان ولی‌عصر، پلاک ۱۰، در کمال صحت عقل و سلامت کامل، با اراده کامل، وصیت‌نامه خویش را به شرح زیر تنظیم می‌نمایم :
شهادت می‌دهم که خدای یگانه را می‌پرستم و پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) را رسول خدا، و حضرت علی (ع) و فرزندان پاکش را اولیای الهی می‌دانم
وصیت می‌کنم پس از مرگم، کلیه بدهی‌های شرعی و عرفی من از جمله:
خمس، زکات، نماز و روزه‌های قضا
بدهی‌های بانکی یا شخصی
توسط وصی اینجانب پرداخت و جبران گردد
منزل مسکونی‌ام واقع در تهران، خیابان آزادی، پلاک ۲۰ را به همسرم زهرا محمدی تا پایان عمر جهت سکونت واگذار می‌کنم
(در قالب وصیت تملیکی، فقط تا یک‌سوم دارایی)
مبلغ ۵۰ میلیون تومان از اموالم صرف امور خیریه مانند اطعام نیازمندان، کمک به ایتام، و ساخت مسجد گردد
وصی اینجانب برادرم حسین احمدی است که مسئول اجرای این وصیت‌نامه می‌باشد و اجازه دارد در موارد لازم تصمیم‌گیری کند
امور مربوط به کفن و دفن، نماز و مراسم ترحیم، مطابق با دستورات شرع مقدس اسلام انجام شود
وراث اینجانب موظف‌اند با هم در کمال احترام و بدون نزاع، نسبت به تقسیم اموال طبق شرع و قانون اقدام نمایند
این در دو نسخه تنظیم و با امضای اینجانب و دو شاهد مورد اعتماد امضا شده است
تاریخ: ۱۴۰۳/۰۵/۱۰
امضا موصی: علی احمدی
شاهد اول: مهدی رضایی – امضا
شاهد دوم: رضا کاظمی – امضا
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید