حقوق مردان در ایران

در نظام حقوقی ایران که مبتنی بر فقه شیعه است، مردان از برخی حقوق ویژه نسبت به زنان برخوردار هستند. این حقوق در قوانین مدنی، خانواده و جزایی تصریح شده‌اند:

۱. حقوق مرد در ازدواج و طلاق

• حق طلاق یکجانبه: مرد می‌تواند بدون نیاز به اثبات دلیل در دادگاه، همسر خود را طلاق دهد (ماده 1133 قانون مدنی)

• حق تعدد زوجات: مرد می‌تواند تا چهار همسر دائم داشته باشد (ماده 942 قانون مدنی)

• حق فسخ نکاح: در صورت کشف برخی عیوب در زن (ماده 1122 قانون مدنی)

۲. حقوق مرد در خانواده

• ریاست خانواده: مرد به عنوان رئیس خانواده شناخته می‌شود (ماده 1105 قانون مدنی)

• حق تعیین محل سکونت: زن موظف به سکونت در محل تعیین شده توسط شوهر است (ماده 1114 قانون مدنی)

• حق منع اشتغال زن: مرد می‌تواند همسرش را از شغل خاصی منع کند (ماده 1117 قانون مدنی)

۳. حقوق مرد در رابطه با فرزندان

• ولایت قهری: پدر و جد پدری ولی قهری کودک محسوب می‌شوند (ماده 1180 قانون مدنی)

• حق حضانت: پس از طلاق، حضانت پسر پس از 2 سال و دختر پس از 7 سال به پدر منتقل می‌شود

• حق تصمیم‌گیری: در امور مهم مانند خروج از کشور یا ازدواج، رضایت پدر ضروری است

۴. حقوق مالی و ارث

• ارث بیشتر: سهم ارث پسر دو برابر دختر است (ماده 907 قانون مدنی)

• مهریه: مرد می‌تواند در صورت عدم تمکین زن، از پرداخت مهریه خودداری کند

• نفقه: پرداخت نفقه زن بر عهده مرد است، اما می‌تواند در صورت عدم تمکین زن، از پرداخت آن خودداری کند

۵. حقوق جزایی

• دیه: دیه مرد دو برابر زن است (ماده 550 قانون مجازات اسلامی)

• شهادت: در برخی موارد، شهادت دو زن معادل یک مرد محسوب می‌شود

• قصاص: در برخی جرائم، مجازات مرد و زن متفاوت است

محدودیت‌های این حقوق:

• مسئولیت پرداخت نفقه و مهریه

• تکلیف خدمت سربازی

• مسئولیت کیفری بیشتر در برخی جرائم

• الزام به تأمین معاش خانواده

تحولات اخیر:

• امکان شرط وکالت در طلاق برای زنان

• محدودیت‌های بیشتر برای ازدواج مجدد مردان

• افزایش سن حضانت کودکان برای مادران

این حقوق در چارچوب نظام حقوقی ایران و بر اساس تفسیر از شریعت اسلام وضع شده‌اند. در سال‌های اخیر، بحث‌هایی درباره تعدیل برخی از این تفاوت‌ها در حال انجام است.

در نظام حقوقی ایران که بر اساس فقه شیعه تنظیم شده است، مردان از برخی حقوق ویژه نسبت به زنان برخوردارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

۱. حقوق ویژه مردان در خانواده

• حق طلاق یکجانبه (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی):
  مرد می‌تواند بدون نیاز به اثبات دلیل و فقط با مراجعه به دادگاه، همسر خود را طلاق دهد.

• تعدد زوجات (ماده ۹۴۲ قانون مدنی):
  مردان مجاز به داشتن تا ۴ همسر دائم هستند (البته با شرط رعایت عدالت).

• ریاست خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی):
  مرد به عنوان رئیس خانواده شناخته می‌شود.

۲. حقوق تصمیم‌گیری

• حق تعیین محل سکونت (ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی):
  زن موظف به زندگی در محل تعیین شده توسط شوهر است.

• حق منع اشتغال همسر (ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی):
  مرد می‌تواند همسرش را از شغل خاصی منع کند.

۳. حقوق مربوط به فرزندان

• ولایت قهری (ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی):
  پدر و جد پدری ولی قانونی کودک محسوب می‌شوند.

• حق حضانت:
  پس از طلاق، حضانت پسر بعد از ۲ سال و دختر بعد از ۷ سال به پدر منتقل می‌شود.

۴. امتیازات مالی و قضایی

• ارث دوبرابر (ماده ۹۰۷ قانون مدنی):
  سهم الارث پسر دو برابر دختر است.

• شهادت در دادگاه:
  در برخی موارد، شهادت دو زن معادل یک مرد محسوب می‌شود.

مسئولیت‌های متناظر

این حقوق در مقابل مسئولیت‌های سنگینی برای مردان قرار دارد:

• پرداخت مهریه

• تأمین نفقه همسر و فرزندان

• مسئولیت کیفری بیشتر در برخی جرائم

• تکلیف خدمت سربازی

تحولات اخیر

در سال‌های اخیر برخی اصلاحات انجام شده است:

• امکان شرط وکالت در طلاق برای زنان

• محدودیت‌های بیشتر برای ازدواج مجدد مردان

• افزایش سن حضانت کودکان برای مادران

این نظام حقوقی مبتنی بر تفسیر خاصی از فقه اسلامی است و در حال حاضر موضوع بحث‌های کارشناسی بسیاری در زمینه تعدیل برخی از این مقررات می‌باشد

در نظام حقوقی ایران که بر اساس فقه شیعه تنظیم شده است، مردان از برخی حقوق ویژه نسبت به زنان برخوردارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

۱. حقوق ویژه مردان در خانواده

• حق طلاق یکجانبه (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی):
  مرد می‌تواند بدون نیاز به اثبات دلیل و فقط با مراجعه به دادگاه، همسر خود را طلاق دهد.

• تعدد زوجات (ماده ۹۴۲ قانون مدنی):
  مردان مجاز به داشتن تا ۴ همسر دائم هستند (البته با شرط رعایت عدالت).

• ریاست خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی):
  مرد به عنوان رئیس خانواده شناخته می‌شود.

۲. حقوق تصمیم‌گیری

• حق تعیین محل سکونت (ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی):
  زن موظف به زندگی در محل تعیین شده توسط شوهر است.

• حق منع اشتغال همسر (ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی):
  مرد می‌تواند همسرش را از شغل خاصی منع کند.

۳. حقوق مربوط به فرزندان

• ولایت قهری (ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی):
  پدر و جد پدری ولی قانونی کودک محسوب می‌شوند.

• حق حضانت:
  پس از طلاق، حضانت پسر بعد از ۲ سال و دختر بعد از ۷ سال به پدر منتقل می‌شود.

۴. امتیازات مالی و قضایی

• ارث دوبرابر (ماده ۹۰۷ قانون مدنی):
  سهم الارث پسر دو برابر دختر است.

• شهادت در دادگاه:
  در برخی موارد، شهادت دو زن معادل یک مرد محسوب می‌شود.

مسئولیت‌های متناظر

این حقوق در مقابل مسئولیت‌های سنگینی برای مردان قرار دارد:

• پرداخت مهریه

• تأمین نفقه همسر و فرزندان

• مسئولیت کیفری بیشتر در برخی جرائم

• تکلیف خدمت سربازی

تحولات اخیر

در سال‌های اخیر برخی اصلاحات انجام شده است:

• امکان شرط وکالت در طلاق برای زنان

• محدودیت‌های بیشتر برای ازدواج مجدد مردان

• افزایش سن حضانت کودکان برای مادران

این نظام حقوقی مبتنی بر تفسیر خاصی از فقه اسلامی است و در حال حاضر موضوع بحث‌های کارشناسی بسیاری در زمینه تعدیل برخی از این مقررات می‌باشد

در سطح جهانی، مردان مانند زنان دارای مجموعه‌ای از حقوق انسانی هستند که بر پایه‌ی اسناد بین‌المللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و قوانین داخلی کشورها تضمین شده‌اند. این حقوق شامل آزادی‌های فردی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی می‌شوند.

مردان در اغلب کشورها حق دارند که آزادانه زندگی کنند، شغل انتخاب کنند، رأی بدهند، ازدواج کنند، اموال داشته باشند و از آزادی بیان و مذهب برخوردار باشند. در بسیاری از کشورها، مردان نسبت به زنان دسترسی تاریخی بیشتری به قدرت سیاسی و اقتصادی داشته‌اند، اگرچه در دهه‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای برابری جنسیتی صورت گرفته است.

در زمینه خانواده، مردان در برخی کشورها هنوز ولایت قانونی و سرپرستی اصلی فرزندان را دارند و در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی نقش محوری دارند. در کشورهای غربی این نقش بیشتر به سمت مشارکت مساوی با مادر تغییر کرده است.

در برخی کشورها، مانند ایران، ترکیه، روسیه یا کره جنوبی، سربازی برای مردان اجباری است، در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته این اجبار وجود ندارد یا ارتش داوطلبانه است.

همچنین، در بیشتر جوامع، مردان مسئولیت تأمین مالی خانواده را بیشتر بر دوش دارند و فشارهای روانی و اجتماعی بیشتری برای موفقیت اقتصادی متحمل می‌شوند. این فشارها می‌تواند به افزایش نرخ افسردگی، خودکشی و بیماری‌های روانی در مردان منجر شود، هرچند که معمولاً کمتر در مورد آن صحبت می‌شود.

در برخی کشورها نیز مردان با چالش‌هایی در حضانت فرزندان، خشونت خانگی، و تبعیض قانونی در برخی شرایط طلاق یا مهریه مواجه هستند. با اینکه بسیاری از قوانین برابری جنسیتی را مدنظر قرار داده‌اند، در عمل، برخی تبعیض‌های پنهان یا ساختاری می‌تواند به ضرر مردان یا زنان تمام شود.

در مجموع، مردان در سطح جهانی از بسیاری از حقوق اساسی بهره‌مند هستند، اما در برخی حوزه‌ها نیاز به بازنگری، حمایت روانی و قانونی بیشتر، و توازن میان حق و مسئولیت دارند.

آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت

مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید

« با تشکر از وقتی که برای مطالعه این مطلب قرار دادید، شما می توانید با استفاده از قسمت نظرات سوالات حقوقی خود را مطرح کنید تا ما در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگو شما باشیم ».