موت فرضی

موت حکمی (فرضی) یا فوت فرضی از مواردیست که مشاوره حقوقی با وکیل در خصوص ان ضرورت دارد.

جهت مشاوره حقوقی رایگان با وکیل به همراه کلیه مدارک و اسناد خود بعد از هماهنگی تلفنی به نشانی دفتر وکالت ما تشریف فرما شوید :

تهران میدان فردوسی نرسیده به استاد نجات اللهی ک نیائی پلاک 7 ممیز یک دفتر وکالت  

تعریف موت حکمی :

 فوت  از یک   نظر   به  فوت  حقیقی  و  فوت  حکمی  تقسیم  بندی  می شود، موت حقیقی موتی است  که فرد به صورت  حقیقی علائم  حیاتی خود را ازدست  می دهد و فوت وی به وسیله گواهی  پزشک  معتمد قانونی  تایید و گواهی می گردد و فوت حکمی به  فوتی  گفته می شود  که فرد  از نظر حقیقی مشخص نیست  که در  قید حیات است یا خیر اما  قانون  بر اساس اماره هایی برای تعیین تکلیف  وراث و ماترک  وی ،  ان فرد  را  در حکم فوت  شده تلقی می کند  که به  این نوع فوت  فوت  فرضی یا  حکمی گفته می شود.

امارات قانونی  فوت  حکمی

به موجب قانون مدنی و قانون امور حسبی  اماراتی  که قانون  یک فرد را موت شده تلقی می نماید به شرح ذیل است:

1.گذشت مدت 10 سال از زمان  اخرین خبر درخصوص حیات فرد  و در این مدت سن  وی  از 75 سال تجاوز نماید .

2. مفقود شدن فرد مسلح در زمان جنگ و گذشت  سه سال از تاریخ صلح یا پنج سال از تاریخ ختم جنگ(بدون صلح)
3. مضی مدت سه سال از زمان تلف شدن کشتی در سفر دریایی
4. مضی پنج سال از تاریخ مفقود شدن  هواپیما  در  سفر هوایی
5. مضی پنج سال از تاریخ قرار گرفتن در خطر مرگ  و عدم  وصول خبر حیات وی در  این  پنج سال 

نکته بسیار مهم این  است که موارد  ذکر شده فوق انحصاری نمی باشد  و از سیاق ماده  1019 و 1020 قانون مدنی  مخصوصا با به کاربردن  “عادتاً” و “از جمله ” به راحتی می توان استنباط کرد  که قانون گذار در مقام بیان  برخی از مصادیق عرفی می باشد  و  در نتیجه یک  وکیل متخصص به راحتی می تواند  با استدلال صحیح  موارد  عرفی دیگر را در این مورد مطرح نماید . لذا در این  خصوص می توان  به رای شماره 930998023200542 شعبه 6 دادگاه تجدید نظر استان  تهران اشاره  کرد .

اشخاصی  ذینفع

به موجب ماده  153 قانون امور حسبی  وراث  غایب مفقود الاثر و وصی و موصی له می توانند  دخواست  صدرو حکم فوت فرضی  غایب را از دادگاه تقاضا نمایند .

به  جز موارد فوق  هیچ  شخص دیگری در  صدور  حکم موت فرضی  ذینفع نمی باشند.وراث در این ماده منظور کسی است  که وفق قوانین ارث  از  ماترک  غائب در صورت  صدور حکم  موت فرضی  ارث می برد ، بنابراین  اگر فردی  دارای دو فرزند  باشد  و سه برادر  ، براردان وی  نمی توانند تقاضای  صدور حکم  فرضی را نمایند .

نحوه رسیدگی به درخواست  حکم موت فرضی

خواسته صدور حکم موت فرضی از امور  حسبی می باشد  بنابراین علی الاصول  مشمول قانون امور حسبی است و فانون امور حسبی  یک  قانون خاص می باشد که نحوه رسیدگی  و تشریفات  دادرسی  در امور حسبی بر اساس  این قانون می باشد .در نتیجه  شروع فرایند  صدور حکم  موت فرضی  به صورت  درخواست و بدون  رعایت  اصل تناظر به عمل می اید  و در صورت  نبود مقرره و خلا قانونی به  قانون ایین دارسی مدنی رجوع می کنیم.

مرجع صالح 

به موجب ماده بند 15 ماده 4 قانون حمایت  خانواده  یکی از صلاحیت های دادگاه خانواده را  رسیدگی به امور مربوط به غایب مفقود الاثر دانسته است  و از انجایی که موت فرضی در قانون  مدنی پیرو غایب مفقود الاثر و  در ذیل  عنوان  غایب مفقودالاثر بررسی می شود  لذا  دادگاه صالح  به رسیدگی  به  درخواست  صدور حکم موت فرضی محاکم حقوقی  خانواده  می باشد.

شرایط درخواست  صدور حکم موت فرضی (ماده  154 قانون امور حسبی)

1.مشخصات غائب 

2.تاریخ غیبت 

3.ادله  مکفی برای  اثبات موت حکمی  غایب مفقود الاثر

تکالیف دادگاه  پس از درخواست صدور حکم موت فرضی

1.اعلان در یک از جراید محل و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران  در سه دفعه به فاصله یک ماه 

2.دعوت افرادی که ممکن است  از غایب مفقود الاثر خبر داشته باشند

3.تعیین وقت رسیدگی دادگاه  به فاصله  یک سال از تاریخ اخرین نشر اگهی (ماده 155 قانون امور حسبی)

4. صدور حکم موت فرضی در صورتی که از اولین اعلان (نشر در جراید) تا یک سال هیچ  خبری دایر بر حیات  غایب واصل نشود.

قانون  گذار در این  مورد استثنایی  وقت رسیدگی دادگاه را  تعیین نموده است و دادگاه ها نمی توانند از این تشریفات  خودداری کنند و چناچه دادگاهی  از این مقررات امره  تخطی نماید  حکم وی  در مراحل تجدیدنظر نقض خواهد شد 

قابلیت تجدیدنظر خواهی و  فرجام  خواهی 

حکم  موت فرضی قابل تجدید نظر خواهی است اما قابلیت   فرجام خواهی ندارد.

 خوانده درخواست صدور حکم موت فرضی

چه کسانی می بایست طرف  درخواست  حکم موت فرضی قرار گیرند ما میدانیم که اگر طرف دعوا را به درستی تعیین نکنیم  با قرار عدم استماع دعوا و یا قرار رد دعوا مواجهه خواهیم  شد.  در اینجا بر اساس  ماده  156 قانون امور حسبی لازم است  که دادستان  در جلسه رسیدگی حاضر شود لذا  تعیین دادستان  به عنوان طرف مقابل لازم است  .

همچین  است  که درخواست دهنده می بایست  سایر وراثی که در صورت صدو رحکم موت فرضی از ماترک  متوفی ارث می برند  به عنوان  جانشین  متوفی  به عنوان  طرف مقابل  درخواست  قراردهند 

آثار حکم موت فرضی

****یکی از اثار صدور حکم  فرضی :به ارث رسیدن  ماترک وی می باشد اما  سوال این است  که تاریخ  موت فرضی چه زمانی است؟ پاسخ به این سوال واجد اثر است  به این دلیل  که ورثه موجود حین الفوت فقط از وی ارث می برند .لذا تعیین زمان  فوت بسیار اهمیت دارد

به موجب ماده  1018 و 1017 قانون مدنی  در هنگام  صدور حکم  موت فرضی باید  تاریخ  موت  متوفی  تعیین گردد  که این تاریخ  بر اساس  ماده 1023 یک سال از تاریخ اولین اعلان  (نشر آگهی) است.

****اثر دیگر حکم موت فرضی : بر اساس مواد 81 و 82 و 83   قانون بیمه تامین  اجتماعی  بازماندگان  بیمه شده متوفی از  مستمری  بیمه شده  به شرح مواد موصوف بهره مند می شوند

و به  طور کلی  تمام  اثاری  که به  موجب موت حقیقی ایجاد می شود  ، با صدور حکم فوت فرضی نیز تحقق می یابد  و این به خوبی در رای شماره  9409970955502733 مورخ  1394/11/13 اصداری از شعبه  5 تجدید نطر دیوان عدالت  اداری به خوبی مستفاد می گردد .