سرقت از محل کار

سرقت از محل کار برداشتن و تصرف غیرمجاز اموال کارفرما توسط کارمند یا کارگر با قصد تملک دائمی آن است.جهت رزرو وقت مشاوره با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید.

تعریف سرقت

سرقت در لغت به معنای دزدیدن، ربودن و گرفتن مال دیگران به طور پنهانی و بدون رضایت آنان است.
در حقوق کیفری ایران، سرقت یکی از جرایم علیه اموال است و از جمله جرایم سنتی محسوب می‌شود.

 تعریف قانونی سرقت

طبق ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲:

«سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر.»

بنابراین، برای تحقق سرقت، وجود چند عنصر کلیدی الزامی است:

 ارکان سرقت

۱. عنصر قانونی
وجود نص قانونی که این عمل را جرم‌انگاری کرده باشد (همچون ماده ۲۶۷ و مواد بعدی قانون مجازات اسلامی).

۲. عنصر مادی
یعنی رفتار فیزیکی و مشهود مجرم، که شامل شرایط زیر است:

• ربودن (تصاحب فیزیکی یا انتقال مال)

• مال‌بودن شیء (قابل ارزش اقتصادی)

• تعلق مال به غیر (یعنی مال، متعلق به دزد نباشد)

• بدون رضایت مالک

• پنهانی بودن عمل (در برخی انواع سرقت)

۳. عنصر معنوی
یعنی قصد و نیت مجرمانه:
سارق باید با قصد تملک دائمی مال غیر آن را ربوده باشد. بدون وجود این قصد، سرقت محقق نمی‌شود (مثلاً اگر کسی مال را اشتباهی بردارد).

انواع سرقت در قانون ایران

سرقت در قوانین کیفری ایران به چند دسته تقسیم می‌شود:

۱. سرقت حدی

• نوع شدیدتر سرقت که در صورت وجود شرایط خاصی، مجازات آن قطع ید است.

• شرایطی مانند: مخفیانه بودن، شکایت مالک، مال دارای ارزش، عدم اضطرار، عدم نسب یا مالکیت مشترک و…

۲. سرقت تعزیری

• در مواردی که شرایط اجرای حد وجود ندارد یا سرقت مشدد باشد، با مجازات‌هایی مانند حبس، شلاق و جزای نقدی روبه‌رو است.

۳. سرقت ساده

• ربودن مال دیگری بدون شرایط مشدد (مجازات: ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس و شلاق تا ۷۴ ضربه).

۴. سرقت‌های خاص یا مشدد

• سرقت در شب، با حمل سلاح، با تخریب، با چند نفر، از محل مسکونی یا اماکن عمومی و… (مجازات شدیدتر دارد، مثلاً ۵ تا ۲۰ سال حبس).

تفاوت سرقت با سایر جرایم مشابه

• با کلاهبرداری فرق دارد: چون کلاهبرداری با فریب و رضایت ظاهری مالک است، ولی سرقت بدون رضایت و پنهانی.

• با خیانت در امانت فرق دارد: چون در خیانت در امانت مال ابتدا به‌طور قانونی در اختیار مجرم قرار گرفته است.

 مجازات سرقت

بسته به نوع سرقت:

• سرقت حدی: قطع دست

• سرقت تعزیری ساده: ۳ ماه و ۱ روز تا ۲ سال حبس + شلاق

• سرقت مشدد: تا ۲۰ سال حبس + شلاق

 شرایط سقوط مجازات سرقت

در برخی موارد، اگر مالک مال را ببخشد یا گذشت کند یا شروط حد کامل نباشد، مجازات ساقط یا تخفیف داده می‌شود.

 نظر فقه اسلامی

در فقه نیز سرقت از گناهان کبیره است و اگر شرایط آن (موسوم به “نصاب حد”) فراهم باشد، مجازات شرعی آن قطع ید است. البته این مجازات تنها در موارد خاص و با رعایت شرایط بسیار سخت‌گیرانه اجرا می‌شود.

سرقت یعنی ربودن مال دیگری با قصد تملک، بدون رضایت و به‌صورت غیرقانونی. این جرم بسته به شرایط، می‌تواند حدی یا تعزیری باشد و از حیث شرعی و قانونی، دارای مجازات‌های سنگینی است.

سرقت از محل کار یکی از انواع رایج سرقت‌هاست که می‌تواند تأثیرات سنگینی بر اعتماد، امنیت و پویایی محیط کار داشته باشد. این نوع سرقت معمولاً توسط کارکنان یا افراد مرتبط با شرکت انجام می‌شود و بسته به میزان و شیوه انجام آن، ممکن است مشمول مجازات‌های مختلفی گردد.

 تعریف سرقت از محل کار

سرقت از محل کار یعنی برداشتن یا تصاحب مال، تجهیزات یا منابع شرکت یا سازمان، بدون اجازه یا رضایت مسئولان آن. این اموال می‌توانند شامل پول نقد، وسایل اداری، اطلاعات محرمانه، محصولات شرکت، تجهیزات گران‌قیمت یا حتی داده‌های دیجیتالی باشند.

مسئولیت و شرایط قانونی

در قانون ایران، اگر کارمند یا شخصی که به محل کار دسترسی دارد، اقدام به ربودن یا اختلاس اموال شرکت کند، این عمل مشمول جرم سرقت یا خیانت در امانت می‌شود. تفاوت در نوع جرم بستگی به شرایط دارد:

• اگر اموال به‌صورت مخفیانه و بدون اجازه ربوده شوند، سرقت محسوب می‌شود.
• اگر فرد مجاز به استفاده یا نگهداری از مال بوده ولی بعداً سوءاستفاده کرده باشد، خیانت در امانت تلقی می‌شود.

انواع رایج سرقت در محل کار

• اختلاس مالی: برداشت پول از صندوق یا حساب‌های شرکت بدون مجوز.
• سرقت تجهیزات: برداشتن وسایل الکترونیکی، ماشین‌آلات یا لوازم اداری.
• سوء‌استفاده از اطلاعات: فروش یا انتقال داده‌های محرمانه شرکت.
• تقلب در گزارش‌ها: جعل اسناد برای برداشت منابع یا اموال.

 پیامدهای قانونی

مجازات سرقت از محل کار بسته به نوع و میزان آن متفاوت است:

• زندان
• جریمه نقدی
• شلاق (در مواردی خاص)
• اخراج از محل کار و ثبت در سابقه کاری

در برخی موارد، اگر شرکت شکایت نکند یا توافقی بین طرفین انجام شود، پرونده ممکن است به شکل مصالحه‌آمیز حل شود، ولی این به نظر دادگاه بستگی دارد.

راه‌های پیشگیری

برای کاهش ریسک سرقت در محیط کار:

• نصب دوربین‌های مداربسته
• تدوین آیین‌نامه داخلی برای رفتارهای مالی
• بررسی دوره‌ای منابع شرکت
• ایجاد فضای کاری با اعتماد و شفافیت

یک نمونه شکواییه سرقت از محل کار تنظیم کرده‌ام که قابل استفاده برای طرح شکایت در دادسرای محل وقوع جرم است. این متن حالت عمومی دارد و می‌توان آن را با اطلاعات خاص پرونده تکمیل کرد:

 نمونه شکواییه سرقت از محل کار

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان (نام شهرستان)
با سلام و احترام،

اینجانب ……………….. فرزند ……………….. به شماره ملی ……………….. و آدرس ………………………… به استحضار می‌رسانم:

اینجانب مالک / مدیر شرکت / فروشگاه / کارگاه ……………………… واقع در نشانی ……………………. هستم. یکی از کارکنان سابق بنده به نام آقای / خانم …………………….، فرزند ……………………، که در تاریخ ……………… به استخدام مجموعه درآمد، متأسفانه در تاریخ ……………… و در ساعت ……………… اقدام به ربودن اموال/مبالغی از محل کار نموده است.

به طور مشخص، نامبرده بدون اطلاع و رضایت اینجانب، اقدام به برداشتن / خارج کردن موارد زیر از محل کار کرده است:

• مبلغ ……………… تومان وجه نقد

• ………………… (کالا، ابزار، لپ‌تاپ، اسناد یا هر وسیله‌ای با ذکر مشخصات)

موضوع پس از بررسی دوربین‌های مداربسته / بازرسی اموال / مشاهده همکاران آشکار شد. شواهد و مستندات این تخلف موجود بوده و به پیوست تقدیم حضور می‌گردد.

با توجه به اینکه اقدامات نامبرده مشمول عنوان مجرمانه‌ی سرقت (موضوع ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی) بوده و منجر به ورود خسارت مادی به اینجانب شده است، خواهشمند است دستور فرمایید ضمن انجام تحقیقات مقدماتی، نسبت به تعقیب کیفری مشتکی‌عنه و صدور حکم مقتضی اقدام گردد.

پیشاپیش از بذل عنایت حضرت‌عالی کمال تشکر را دارم.

با احترام،
نام و نام خانوادگی: ……………………
شماره تماس: ………………………………
تاریخ: ………………………………
امضاء: ………………………………

 پیوست‌ها:

• تصویر کارت ملی شاکی

• لیست اموال مسروقه یا فاکتورهای مربوط

• فیلم یا عکس از دوربین مداربسته (در صورت وجود)

• شهادت کارکنان یا نامه تسویه‌حساب کارمند

• فیش واریزی یا مدارک مالی

اخراج کارگر به علت سرقت (دزدی) – بررسی کامل حقوقی

۱. شرایط قانونی اخراج به دلیل سرقت

بر اساس ماده ۸۱ قانون کار ایران، سرقت در محیط کار از جمله علل موجه اخراج محسوب می‌شود، مشروط بر اینکه:

• سرقت به اثبات برسد (مدارک محکمه‌پسند وجود داشته باشد)

• مقدار مال مسروقه قابل توجه باشد (حتی مقادیر ناچیز هم می‌تواند موجب اخراج شود)

• تخلف در محل کار رخ داده باشد

۲. مراحل قانونی اخراج

۱. کشف جرم:

• گزارش کمبود از بخش مربوطه

• بررسی دوربین‌های مداربسته

• رسیدگی به شکایت همکاران

۲. اخطار کتبی (در برخی موارد):

• ارسال اخطاریه رسمی به کارگر متخلف

• فرصت ۱۰ روزه برای ارائه توضیحات

۳. تشکیل هیأت تشخیص:

• بررسی مدارک توسط هیأت رسیدگی به تخلفات

• اخذ دفاعیات کارگر

۴. صدور حکم اخراج:

• تأیید هیأت حل اختلاف کارگری

• ابلاغ رسمی حکم اخراج

۳. مدارک مورد نیاز برای اخراج

• مدارک اثبات سرقت:

  • فیلم دوربین مداربسته

  • گزارش حسابرس/انبارگردانی

  • شهادت همکاران (حداقل دو شاهد)

• مستندات اداری:

  • صورتجلسه هیأت رسیدگی

  • اخطارهای کتبی قبلی (در صورت وجود)

  • شرح وظایف کارگر

جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :

121 61 61 0912

83 944 83 0912

2 230 230 0912

۴. حقوق مالی کارگر پس از اخراج

• مزایای معوقه:

  • پرداخت کامل حقوق معوقه

  • پرداخت حق سنوات (به ازای هر سال کار، ۱ ماه حقوق)

• عدم پرداخت:

  • حق پاداش پایان کار (در موارد سرقت)

  • مزایای اضافی (در صورت پیش‌بینی در قرارداد)

۵. پیگرد قانونی علاوه بر اخراج

• شکایت کیفری:

  • امکان طرح شکایت در دادگاه

  • مجازات حبس (۶ ماه تا ۵ سال بسته به میزان سرقت)

• غرامت مالی:

  • استرداد عین مال یا معادل نقدی

  • پرداخت خسارت به کارفرما

۶. شرایط خاص

• سرقت های کوچک:

  • ممکن است به جای اخراج، تنزل رتبه یا کسر حقوق منجر شود

• اعتراف کارگر:

  • در صورت اعتراف، روند اخراج تسریع می‌شود

• سابقه تخلف:

  • در صورت تکرار، اخراج قطعی خواهد بود

۷. اقدامات کارفرما پس از کشف سرقت

۱. تعلیق فوری کارگر (با حقوق یا بدون حقوق)
۲. جمع‌آوری مدارک بدون فوت وقت
۳. مشورت با وکیل کار
۴. اجتناب از برخورد فیزیکی یا توهین

۸. حق اعتراض کارگر

• اعتراض به هیأت حل اختلاف:

  • ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ

  • امکان بازگشت به کار در صورت نقض تشریفات

• طرح دعوی در دادگاه:

  • در صورت اخراج غیرقانونی

  • مطالبه خسارت معنوی

۹. نمونه نامه اخطار اخراج

عنوان: اخطار به اخراج به دلیل سرقت

جناب آقای/سرکار خانم [نام کارگر]
به استناد گزارش [شرح گزارش] و بررسی هیأت رسیدگی به تخلفات، شما به دلیل سرقت [شرح کالا/مبلغ] در تاریخ [تاریخ]، طبق ماده ۸۱ قانون کار، از تاریخ [تاریخ] از خدمت در [نام شرکت] اخراج می‌شوید.

لطفاً ظرف ۴۸ ساعت نسبت به تسویه حساب مراجعه فرمایید.

با احترام
[امضای مدیر]
[مهر شرکت]

۱۰. نکات کلیدی

• دوربین مداربسته بهترین مدرک اثباتی است

• شهود باید مستقل و بی‌طرف باشند

• تسریع در رسیدگی مانع از بین رفتن مدارک می‌شود

• مشورت با وکیل کار قبل از هر اقدام ضروری است

تذکر مهم: اخراج باید با رعایت کامل تشریفات قانونی انجام شود، در غیر این صورت کارگر می‌تواند با طرح دعوی، خسارت دریافت کند

مجازات سرقت از محل کار در قانون ایران

سرقت از محل کار، از نظر حقوقی و کیفری، همان جرم سرقت تعزیری محسوب می‌شود، اما از آن‌جا که مرتکب (کارگر یا کارمند) از اعتماد شغلی سوءاستفاده کرده، در مواردی با مجازات شدیدتری مواجه خواهد شد. در ادامه، مجازات این نوع سرقت را طبق قانون توضیح می‌دهم:

 ۱. مجازات سرقت تعزیری ساده (ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی)

اگر شرایط خاصی مانند ورود با زور، شب‌هنگام، یا چند نفره بودن نباشد، مجازات به‌صورت زیر خواهد بود:

۳ ماه و ۱ روز تا ۲ سال حبس تعزیری
 و تا ۷۴ ضربه شلاق

این حالت برای اکثر سرقت‌های ساده از محل کار، مانند برداشتن وجه نقد، اقلام فروشگاه، یا وسایل اداری صدق می‌کند.

 ۲. مجازات سرقت تعزیری مشدد (ماده ۶۵۳ و ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی)

اگر یکی از شرایط زیر برقرار باشد، سرقت مشدد محسوب شده و مجازات سنگین‌تری دارد:

• ورود شبانه

• سرقت مسلحانه

• ارتکاب سرقت با شکستن حرز (قفل، گاوصندوق، درب بسته و…)

• مشارکت دو نفر یا بیشتر

• تهدید، زور یا درگیری حین فرار

۵ تا ۲۰ سال حبس
 و تا ۷۴ ضربه شلاق

مثال: کارمندی که با کلید جعلی وارد انبار شبانه شود و اقلام گران‌قیمت را ببرد.

 ۳. امکان اجرای حد سرقت (بسیار نادر)

در صورت تحقق همه شرایط سرقت حدی (ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی) ممکن است:

برای بار اول: قطع چهار انگشت دست راست

برای بار دوم: قطع پای چپ

برای بار سوم: حبس ابد
برای بار چهارم: اعدام

 اما چون در سرقت‌های محل کار معمولاً شرایط حد (مثل نبود شبهه، نبود مالکیت جزئی، شکایت شاکی خصوصی، حرز مشخص و…) فراهم نیست، این مجازات معمولاً اعمال نمی‌شود و در بیشتر موارد، جرم تعزیری تلقی می‌شود.

 ۴. خسارات حقوقی

علاوه بر مجازات کیفری، سارق موظف به پرداخت خسارت و استرداد مال سرقت‌شده نیز هست. ممکن است در دادخواست حقوقی جداگانه، کارفرما تقاضای:

• خسارت وارده

• جبران ضرر معنوی

• اجرت‌المثل

• و هزینه دادرسی

را از سارق نماید.

نمونه شکایت سرقت/اختلاس اموال دولتی

به:
دادسرای ویژه جرایم اقتصادی/امنیت اجتماعی
شاکی: [نام و سمت رسمی]
شماره ملی: [کد ملی]
نهاد مربوطه: [نام سازمان/اداره]

موضوع: شکایت کیفری به اتهام سرقت/اختلاس اموال دولتی

متن شکایت:

با سلام،
بدین وسیله به استناد مواد ۵۷۴ و ۵۷۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) و ماده ۳ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، از آقای/خانم [نام متهم] با شماره پرسنلی [شماره] به اتهام سرقت/اختلاس [نوع اموال] به شرح زیر شکایت می‌نمایم:

شرح جرم:

۱. زمان وقوع: بین تاریخ [تاریخ شروع] تا [تاریخ پایان]
۲. نوع اموال: [نقدی/اسناد/کالا] به ارزش تقریبی [مبلغ به ریال]
۳. شیوه ارتکاب: [توصیف روش سرقت مثلاً دستکاری اسناد، برداشت غیرمجاز از حساب، عدم ثبت اموال]
۴. مدارک:

• صورتجلسه کمیسیون رسیدگی (پیوست شماره ۱)

• گزارش تفریغ بودجه (پیوست شماره ۲)

• فیلم‌های مداربسته (پیوست شماره ۳)

• فیش‌های بانکی (پیوست شماره ۴)

درخواست‌ها:

۱. تعقیب کیفری متهم تحت عنوان سرقت/اختلاس دولتی
۲. توقیف اموال مسروقه
۳. صدور قرار بازداشت موقت در صورت لزوم

ضمائم:
۱. کپی مصدق صورتجلسه کمیسیون رسیدگی
۲. گواهی مفقودی اموال
۳. مدارک هویت شاکی و متهم

با احترام
[امضا و مهر]
[نام و سمت شاکی]
[تاریخ]

نکات حقوقی کلیدی:

۱. تفاوت سرقت و اختلاس:

• سرقت دولتی: ربودن مخفیانه اموال (ماده ۶۵۱ ق.م.ا)

• اختلاس: تصاحب مال دولتی توسط مسئول ذی‌صلاح (ماده ۵ قانون تشدید مجازات)

۲. مراجع رسیدگی:

• دادسرای ویژه اقتصادی (برای مبالغ بالا)

• دادسرای عمومی (برای خلاف‌های کوچک)

۳. مدارک ضروری:

• گزارش حسابرسی رسمی

• صورتجلسه هیأت تخلفات اداری

• استشهاد محلی (برای اموال فیزیکی)

۴. مجازات‌های قابل اعمال:

• حبس: ۲ تا ۱۰ سال برای اختلاس

• جزای نقدی: تا ۵ برابر بهای مال

• انفصال دائم از خدمات دولتی

۵. توصیه‌های فرآیندی:

• قبل از شکایت، تخلف در هیأت رسیدگی اداری سازمان بررسی شود

• همزمان با شکایت کیفری، پرونده حقوقی برای استرداد اموال تشکیل گردد

• از انتشار عمومی جزئیات تا پایان تحقیقات پرهیز شود

نمونه پیوست صورتجلسه:

کمیسیون رسیدگی به تخلف اداری
تاریخ تشکیل: [تاریخ]
اعضاء: [اسامی اعضا با سمت]
نتیجه بررسی:
«با توجه به مغایرت [عدد] میلیون ریال در حساب‌های خزانه و عدم ارائه توضیح قابل قبول توسط آقای [نام متهم]، این مورد به مراجع قضایی ارجاع می‌گردد.»

[امضاهای اعضا]

هشدار: تنظیم این شکایت حتماً باید با مشاوره وکیل دادگستری متخصص جرایم اقتصادی انجام شود

« با تشکر از وقتی که برای مطالعه این مطلب قرار دادید، شما می توانید با استفاده از قسمت نظرات سوالات حقوقی خود را مطرح کنید تا ما در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگو شما باشیم ».