جرم پولشویی فرایند پنهان‌سازی منبع غیرقانونی پول به‌منظور جلوه دادن آن به‌عنوان درآمد قانونی است. جهت رزرو وقت مشاوره با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید.
جرم پولشویی به معنای پنهان‌سازی منشأ غیرقانونی اموال یا وجوه به‌دست‌آمده از جرم است، به‌گونه‌ای که این اموال ظاهر قانونی و مشروع پیدا کنند.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
جرم پولشویی فرایند پنهان‌سازی منبع غیرقانونی پول به‌منظور جلوه دادن آن به‌عنوان درآمد قانونی است. جهت رزرو وقت مشاوره با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید.
تعریف ساده:
پولشویی یعنی: تبدیل یا انتقال پول یا اموالی که از طریق فعالیت‌های مجرمانه به‌دست آمده‌اند (مثل قاچاق، اختلاس، رشوه، سرقت و…)، با هدف مخفی کردن منبع اصلی آنها و وارد کردن‌شان به چرخه قانونی اقتصاد.
طبق ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی (ایران):
«هرگونه تملک، نگهداری، تبدیل، مبادله، انتقال یا استفاده از عواید حاصل از جرم با هدف پنهان کردن منشأ غیرقانونی آنها یا کمک به مرتکب جرم منشأ، پولشویی محسوب می‌شود.»
مراحل رایج پولشویی:
جای‌گذاری (Placement): وارد کردن پول غیرقانونی به سیستم مالی (مثلاً واریز به حساب بانکی)
لایه‌گذاری (Layering): انجام معاملات پیچیده برای پنهان‌سازی منشأ پول (مثلاً خرید و فروش چندباره املاک یا ارز)
یکپارچه‌سازی (Integration): بازگرداندن پول به اقتصاد به‌ظاهر قانونی (مثلاً سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها یا خرید دارایی مشروع)
هدف اصلی مجرم از پولشویی:
پنهان کردن اینکه پول از جرم به‌دست آمده و استفاده از آن در ظاهر به‌عنوان درآمد قانونی و تمیز.
مثال :
مثال فرضی از جرم پولشویی:
فرض کن آقای الف از طریق قاچاق دارو، مبلغی معادل ۵۰ میلیارد تومان به‌دست آورده است. چون این پول منشأ غیرقانونی دارد، نمی‌تواند آن را به‌طور مستقیم وارد بانک یا کسب‌وکار رسمی کند، چون ممکن است منشأ آن مورد سؤال قرار گیرد.
پس از چند ماه، از طریق همان شرکت‌های صوری، آقای الف با ظاهری قانونی:
در یک پروژه ساختمانی سرمایه‌گذاری می‌کند،
یا از طریق حساب یکی از شرکت‌ها وام می‌گیرد و رسماً کار اقتصادی راه می‌اندازد.
در این مرحله، پول‌های حاصل از قاچاق به‌نظر می‌رسد که از راه قانونی به‌دست آمده‌اند.
در این مثال، آقای الف مرتکب جرم پولشویی شده چون:
پول حاصل از فعالیت مجرمانه (قاچاق دارو) را وارد چرخه مالی کرده،
تلاش کرده منشأ واقعی پول را مخفی کند،
و در نهایت آن را به صورت قانونی نشان دهد.
شرایط تحقق این جرم :
برای اینکه جرم پولشویی به‌طور قانونی تحقق یابد، چند شرط اساسی باید وجود داشته باشد. در حقوق ایران (بر اساس قانون مبارزه با پولشویی مصوب 1386 و اصلاحیه 1397) این شرایط عبارت‌اند از:
1. وجود “مال حاصل از جرم” (منشأ مجرمانه)
مهم‌ترین شرط پولشویی این است که مال یا پول باید از یک جرم دیگر به‌دست آمده باشد؛ به این جرم اولیه، جرم منشأ می‌گویند.
اگر حتی یکی از این اعمال با هدف پنهان‌سازی منشأ جرم انجام شود، مشمول جرم پولشویی است.
3. علم و عمد در انجام رفتار
شخص باید بداند که مال، حاصل از جرم است و با قصد پنهان کردن یا قانونی جلوه دادن آن، اقدامات مذکور را انجام دهد.
اگر فرد بی‌اطلاع یا فریب‌خورده باشد، جرم پولشویی تحقق پیدا نمی‌کند، مگر در موارد خاص (مانند تقصیر سنگین یا ندانستن غیرعادی).
4. نتیجه جرم: ورود مال به چرخه رسمی اقتصاد
یعنی در پایان، مجرم تلاش می‌کند این مال را طوری جلوه دهد که انگار قانونی و مشروع است؛ مثلاً با سرمایه‌گذاری، خرید ملک، فعالیت اقتصادی یا انتقال بانکی.
اگر فردی با علم به منشأ مجرمانه مال، آن را نگهداری یا منتقل کند یا در ظاهر قانونی جلوه دهد، جرم پولشویی محقق می‌شود.
عنصر قانونی جرم پولشویی :
عنصر قانونی یعنی مبنای حقوقی و قانونی جرم در قوانین مصوب. برای جرم پولشویی، عنصر قانونی در قوانین زیر آمده است:
1. قانون مبارزه با پولشویی (مصوب 1386) و اصلاحیه آن (1397)
مهم‌ترین ماده:
ماده 2 قانون مبارزه با پولشویی:
ارتکاب اعمال زیر نسبت به عواید حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی، پولشویی محسوب می‌شود:
الف) تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از جرم با علم به اینکه به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به‌دست آمده است.
ب) تبدیل یا مبادله عواید حاصل از جرم با هدف پنهان کردن منشأ غیرقانونی آنها.
ج) پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشأ، محل، نحوه انتقال، جابجایی، یا مالکیت عواید حاصل از جرم.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل پایه یک دادگستری 09126161121
2. قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)
ماده 2: «هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد، جرم محسوب می‌شود.»
بنابراین، چون قانون مبارزه با پولشویی برای پولشویی مجازات تعیین کرده، این عمل طبق قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود.
3. سایر اسناد مرتبط (برای تکمیل):
آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی
دستورالعمل‌های بانک مرکزی، سازمان بورس، و سایر نهادهای نظارتی مالی
عنصر قانونی جرم پولشویی، ماده 2 قانون مبارزه با پولشویی مصوب 1386 و اصلاحیه 1397 است. هرگونه نگهداری، انتقال، یا تبدیل مال با منشأ مجرمانه با علم و قصد پنهان‌سازی منشأ آن، طبق این قانون، جرم محسوب شده و قابل مجازات است.
عنصر مادی :
عنصر مادی، یعنی رفتار فیزیکی یا عملیاتی قابل مشاهده که جرم را به‌صورت خارجی و ملموس تحقق می‌بخشد. در جرم پولشویی، این رفتارها عبارت‌اند از:
اعمال اصلی تشکیل‌دهنده عنصر مادی (طبق ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی):
تحصیل ➤ یعنی به‌دست آوردن اموال ناشی از جرم (مثلاً دریافت مستقیم وجه از یک قاچاقچی)
تملک ➤ یعنی صاحب شدن بر مال مجرمانه، مثلاً خرید ملک یا خودرو با پول کثیف
نگهداری ➤ نگه داشتن اموال حاصل از جرم نزد خود یا دیگری (مثلاً در حساب بانکی یا گاوصندوق)
استفاده ➤ خرج کردن یا بهره‌برداری از مال غیرقانونی، مثلاً سرمایه‌گذاری یا خرید کالا
تبدیل یا مبادله ➤ تغییر شکل مال، مثلاً تبدیل پول نقد حاصل از قاچاق به ارز یا انتقال آن به رمزارز
انتقال ➤ جابه‌جا کردن مال بین افراد یا کشورها (مثلاً حواله به حساب خارجی)
پنهان یا کتمان کردن منشأ، ماهیت، محل، نحوه جابه‌جایی، یا مالکیت مال ➤ با استفاده از روش‌هایی مثل فاکتور صوری، شرکت‌های پوششی، حساب‌های اجاره‌ای و…
شرط مهم برای تحقق عنصر مادی:
تمام این اعمال باید روی مالی صورت گیرد که منشأ آن جرم باشد (یعنی “جرم منشأ” مانند قاچاق، اختلاس، رشوه، سرقت و…)
نکته
اگر شخصی مثلاً ملکی را با پول قاچاق بخرد، اما نداند که پول حاصل جرم است، عنصر مادی وجود دارد ولی عنصر روانی نه؛ در این حالت ممکن است جرم پولشویی برای او محقق نشود.
عنصر معنوی (روانی) جرم پولشویی
عنصر معنوی یعنی نیت، قصد و آگاهی مجرم هنگام انجام رفتار مجرمانه. در جرم پولشویی، این عنصر به‌طور خاص اهمیت دارد، زیرا قانون‌گذار فقط در صورتی شخص را مجرم می‌داند که با علم و عمد مرتکب رفتار شده باشد.
اجزای اصلی عنصر معنوی در جرم پولشویی:
علم (آگاهی):
➤ مرتکب باید آگاه باشد که مال یا وجهی که دارد با آن کار می‌کند، حاصل یک جرم است (مثل قاچاق، اختلاس، رشوه و…).
اگر شخص واقعاً نمی‌داند منشأ مال غیرقانونی است، عنصر معنوی محقق نمی‌شود.
قصد (عمد):
➤ مرتکب باید عمداً و با قصد پنهان کردن منشأ غیرقانونی مال، آن را تحصیل یا منتقل یا تبدیل کند.
یعنی قصد داشته باشد پول کثیف را “پاک‌سازی” و به ظاهر قانونی جلوه دهد.
نکته مهم:
در قانون ایران، پولشویی جرم عمدی است نه غیرعمدی. پس صرف انجام رفتار مادی کافی نیست، بلکه باید همراه با سوءنیت و آگاهی از جرم بودن موضوع باشد.
اگر شخصی:
بداند مال از راه جرم آمده
و قصد پنهان‌سازی یا مشروع جلوه دادن آن را داشته باشد
آن‌گاه عنصر معنوی جرم پولشویی محقق می‌شود و فرد مسئول کیفری خواهد بود.
معاونت در این جرم :
تعریف معاونت در جرم پولشویی:
معاونت یعنی کمک کردن، تحریک کردن یا فراهم آوردن مقدمات برای اینکه دیگری مرتکب جرم شود؛ در اینجا، جرم مورد نظر پولشویی است. پس اگر فردی خودش مرتکب پولشویی نباشد، اما به کسی که در حال پولشویی است آگاهانه کمک کند، معاون جرم محسوب می‌شود.
رفتارهایی که معاونت محسوب می‌شوند:
اگر کسی، برای مثال:
شخص دیگری را تشویق یا تحریک به پولشویی کند (مثلاً بگوید: «پول رو بده به من تا طلا بخرم و رد گم کنم»)
یا با اقدامات خودش فرصت، وسیله یا راه پولشویی را فراهم کند (مثلاً شرکت صوری ثبت کند یا حساب بانکی اجاره‌ای بدهد)
یا کاری کند که پنهان‌سازی مال غیرقانونی راحت‌تر شود (مثلاً با جعل فاکتور یا انتقال صوری مال)
در این حالت، با وجود اینکه خودش مستقیم پول را جابه‌جا نکرده، ولی چون به ارتکاب جرم توسط فرد دیگر کمک کرده، به‌عنوان معاون شناخته می‌شود.
شرایط تحقق معاونت:
برای اینکه کسی معاون جرم پولشویی شناخته شود، چند شرط لازم است:
جرم اصلی واقع شده باشد یعنی شخصی واقعاً مرتکب پولشویی شده باشد.
معاون با قصد و علم کمک کرده باشد یعنی بداند که مال منشأ مجرمانه دارد.
کمک یا تحریک، مؤثر در وقوع جرم بوده باشد یعنی اگر آن کار را نمی‌کرد، ممکن بود جرم سخت‌تر یا اصلاً انجام نشود.
معاون جرم پولشویی کسی است که خودش پولی را جابه‌جا یا پنهان نمی‌کند، اما با علم به مجرمانه بودن ماجرا، به دیگری کمک می‌کند تا پول‌های حاصل از جرم را در چرخه اقتصادی وارد کند یا منشأ آنها را پنهان سازد. این فرد نیز قابل تعقیب و مجازات کیفری است.
مبارزه با پولشویی :
قانون مبارزه با پولشویی، اصلی‌ترین قانون در نظام حقوقی ایران برای مقابله با پنهان‌سازی یا مشروع‌نمایی اموال نامشروع و غیرقانونی است. این قانون نخست در سال ۱۳۸۶ تصویب شد و در سال ۱۳۹۷ اصلاح شد.
در ادامه، مهم‌ترین نکات این قانون را برایت خلاصه می‌کنم:
قانون مبارزه با پولشویی (مصوب ۱۳۸۶ و اصلاحیه ۱۳۹۷)
هدف قانون:
مبارزه با تبدیل، انتقال، پنهان‌سازی و استفاده از درآمدهای حاصل از جرائم مانند:
قاچاق
رشوه
اختلاس
سرقت
تروریسم مالی
فرار مالیاتی و…
ماده ۲ – تعریف جرم پولشویی:
ارتکاب اعمال زیر نسبت به عواید حاصل از جرم، پولشویی محسوب می‌شود:
۱. تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از جرم با علم به منشأ آن ۲. تبدیل یا مبادله عواید جرم با هدف پنهان‌سازی منشأ غیرقانونی ۳. پنهان یا کتمان کردن منشأ، ماهیت، محل، نحوه جابجایی، یا مالکیت عواید حاصل از جرم
ماده ۴– مجازات:
مرتکبان جرم پولشویی، علاوه بر ضبط عواید حاصل از جرم، به مجازات‌های زیر محکوم می‌شوند:
جریمه نقدی معادل دو برابر مال شسته‌شده
حبس تعزیری درجه ۵ یا ۶ (بسته به مورد)
ماده ۵ – صلاحیت رسیدگی:
رسیدگی به جرم پولشویی در صلاحیت دادگاه انقلاب اسلامی است.
ماده ۶ – نهاد مسئول:
ستاد مبارزه با پولشویی با ریاست وزیر اقتصاد، مسئول سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت بر اجرای قانون است.
ماده ۷ – گزارش‌دهی الزامی:
نهادها و اشخاص مشمول مانند:
بانک‌ها
مؤسسات مالی
دفاتر اسناد رسمی
صرافی‌ها موظف‌اند معاملات مشکوک را گزارش دهند؛ در غیر این‌صورت، مسئولیت قانونی خواهند داشت
نکته مهم:
در قانون جدید، تأکید زیادی روی پیشگیری، شفاف‌سازی، و همکاری بین‌المللی شده است، چون پولشویی یک جرم فراملی محسوب می‌شود.
مجازات مرتکبین :
مجازات مرتکبین جرم پولشویی در قانون مبارزه با پولشویی (مصوب 1386 و اصلاحیه 1397) به‌طور مشخص تعیین شده است. این مجازات‌ها برای افرادی است که با علم و عمد اقدام به پنهان‌سازی، تبدیل یا جابه‌جایی مال حاصل از جرم می‌کنند.
مجازات مرتکبین جرم پولشویی:
ماده 4 قانون مبارزه با پولشویی:
حبس تعزیری:
مرتکب جرم پولشویی به حبس تعزیری از ۵ تا ۱۵ سال محکوم می‌شود.
جریمه نقدی:
علاوه بر حبس، ممکن است مرتکب به جریمه نقدی معادل دو برابر میزان پول شسته‌شده محکوم شود.
ضبط عواید حاصل از جرم:
مال حاصل از جرم (پول یا اموال شسته‌شده) ضبط می‌شود.
نکات تکمیلی:
اگر جرم پولشویی به صورت سازمان‌یافته و با همکاری گروهی انجام شود، مجازات‌ها می‌توانند شدیدتر باشد.
در صورت وجود معاونت در جرم پولشویی، معاون نیز به مجازات‌های مشابه محکوم خواهد شد.
در مورد جریمه‌ها:
جریمه‌های نقدی به‌طور معمول در کنار حبس تعزیری اعمال می‌شود.
جریمه معادل دو برابر مقدار پولی که در فرآیند پولشویی استفاده شده، در نظر گرفته می‌شود.
مجازات در شرایط خاص:
اگر فردی در شرایط خاص (مثل ارتکاب جرم پولشویی در سازمان‌ها یا در مقیاس وسیع) مرتکب جرم شود، مجازات‌ها به‌شدت افزایش خواهد یافت.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
جرم پولشویی فرایند پنهان‌سازی منبع غیرقانونی پول به‌منظور جلوه دادن آن به‌عنوان درآمد قانونی است. جهت رزرو وقت مشاوره با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید.
« با تشکر از وقتی که برای مطالعه این مطلب قرار دادید، شما می توانید با استفاده از قسمت نظرات سوالات حقوقی خود را مطرح کنید تا ما در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگو شما باشیم ».
