تعلیق مجازات

تعلیق مجازات هم در مرحله صدور حکم بدوی یا تجدید نظر و هم در مرحله اجرای حکم در زندان توسط وکیل و قاضی قابل انجام میباشد .

الف)) تعلیق در صدور حکم کیفری :

ب)) تعلیق در اجرای احکام کیفری :

تعلیق  یعنی ایجاد وقفه  و تخفیف درصدور واجرای حکام کیفری  اما برای تایید تعلیق لازم است شرایطی فراهم باشد که در ادامه به توضیح آن میپردازیم .

  نهاد تعلیق نسبت به جرایم تعزیری که مدت محکومیت آنها کمتر از15سال حبس و کمتر از 55 میلیون تومان  جریمه و جزای نقدی باشند این نهاد برای ایجاد تاخیر در اجرای مجازات کیفری و به اصطلاح معلق ماندن بخشی از اجرای مجازات ، به کمک  تعلیق اجرا مجازات  باعث  آسانتر شدن و ایجاد شرایط سهل تر برای اجرای مجازات کیفری تعزیری میشود .

شایان ذکر است مجرم مدت زمان محدودی (بین 1تا 5سال )  میتواند از نهاد تعلیق استفاده کند و بسته به نظر قاضی میتواند بدون اجرای هیچ محکومیتی و یا بخشی از محکومیت اتخاذ شود .

تعلیق درصدور حکم کیفری : در مواقعی قاضی با توجه به اثبات جرم متهم برای زندگی دوباره و بازگشت به اجتماع قرار تعلیق حکم کیفری را صادر میکند ، در این حالت بنا به تشخیص قاضی اجرای مجازات هم برای جامعه و هم برای متهم مناسب نمی باشد و احتمال دارد تبعات جبران ناپذیری داشته باشد که در این حالت با صدور قرار تعلیق حکم کیفری مانع از اجرای حکم کیفری میشود .

تعلیق در اجرای حکم کیفری :  در این حالت پس از سپری شدن یک سوم از مدت زمان حکم تعزیری درجه سه تا درجه 8 باتوجه به تشخیص قاضی اجرای احکام و یا به درخواست خود محکوم علیه پس از موافقت نهاد تعلیق و قاضی صادر کننده حکم قطعی ، تعلیق اجرا میشود و محکوم علیه دو سوم باقی مانده از مجازات خودرا با توجه به شرایطی که توسط دادگاه تعیین میشود در خارج از دادگاه سپری میکند .

آیا تعلیق شامل تمامی جرایم کیفری میشود ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت تعلیق فقط شامل جرایم تعزیری درجه 3تا 8 میشود ، همچنین تعلیق شامل جرایم حدی و قصاص و دیات نمی باشد .

ماده 46قانون مجازات اسلامی :
در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات می‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین محکوم می‌تواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری تقاضای تعلیق نماید.

 شرایط اجرای تعلیق :

برای اینکه نهاد تعلیق با تخصیص تعلیق موافقت کند لازم است شرایطی در پرونده کیفری محکوم علیه باشد تا این نهاد مجاب به تایید حکم تعلیق شود که عبارتند از :

1-گذشت شاکی – همکاری در شناسایی شرکا محکوم علیه – بیماری وضعیت جسمانی ضعیف و کهولت محکوم علیه – خفیف بودن خسارت و زاین وارده به شاکی – هدف و انگیزه شرافت مندانه از ارتکاب جرم .

2- قاضی رسیدگی کننده به پرونده به این نتیجه برسد که مجرم اصلاح شده است .

3-جبران خسارت و ضرر و زیان وارده

4-جرم انجام شده از جرایم تبعی و اجتماعی نباشد .

مرجع صالح صادر کننده قرار تعلیق اجرای جرم کیست ؟

مرجع صالح صادر کننده قرار تعلیق اجرای جرم خود قاضی صادر کننده حکم قطعی  می باشد همچنین در مرحله اجرای احکام پس از سپری شده یک سوم مدت مجازات قاضی اجرای احکام میتواند درخواست تعلیق اجرای احکام را از قاضی صادر کننده حکم پیشنهاد  کند .

شایان ذکر است خود شاکی نیز می تواند با مراجعه به دادستان صادر کننده حکم محکومیت ، درخواست تعلیق اجرای مجازات را کند که پس از بررسی و درصورت شامل شدن آن ،به دصور قاضی صادر کننده رای قطعی ،  اجرای حکم به تعلیق می افتد .

طبق ماده 47 قانون مجازات اسلامی این جرام شامل حکم تعلیق نمی شوند :

 صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرائم زیر و شروع به آنها قابل تعویق و تعلیق نیست:
الف- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات
ب- جرائم سازمان یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم‌ربایی و اسیدپاشی
پ- قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرائم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا
ت- قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان
ث- تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی و محاربه و افساد فی الارض
ج- جرائم اقتصادی، با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال

تبصره [الحاقی ۱۳۹۹/۲/۲۳]- در جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور در صورت همکاری موثر مرتکب در کشف جرم و شناسایی سایر متهمان، تعلیق بخشی از مجازات بلامانع است. همچنین تعلیق مجازات جرائم علیه عفت عمومی (به جز جرائم موضوع مواد (۶۳۹) و (۶۴۰) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازات‌ های بازدارنده مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی) و کلاهبرداری و کلیه جرائم در حکم کلاهبرداری و جرائمی که مجازات کلاهبرداری درباره آنها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می‌شود و شروع به جرائم مقرر در این تبصره، بلامانع است. رعایت ماده (۴۶) این قانون در خصوص این تبصره الزامی است  .

ماده51: تعلیق اجرای مجازات محکوم نسبت به حق مدعی خصوصی تأثیری ندارد و حکم پرداخت خسارت یا دیه در این موارد اجراء می شود

موضوعی که در اینجا وجود دارد این است که اگر پس از تعلیق اجرای مجازات بار دیگر توسط مجرم ، جرم جدیدی رخ دهد حکم قبلی درحالت تعلیق می ماند یا تعلیق از بین میرود ؟

محکوم علیه در حین بهره مندی از تعلیق مجازات ، لازم است یک سری شرایط و مواردی را رعایت کند منجمله عدم انجام و تکرارفعالیت های مجرمانه ، اقامت داشتن در محل تعیین شده توسط دادگاه صادره رای قطعی ، عدم توجه به دستورات دادگاه صادر کننده رای قطعی در این حالت قاضی اجرای احکام میتواند از قاضی صادر کننده را درخواست کند که بر مدت تعلیق اضافه شود ( یعنی برای مثال اگر کل مدت زمان محکومیت صادرهاز طرف دادگاه 2سال بوده باشد و بخاطر دارا بودن شرایط تعلیق ، با تعلیق در اجرا حکم محکوم علیه موافقت شده باشد ولی در زمان تعلیق مجرم دوباره مرتکب جرم شده باشد قاضی میتواند مدت تعلیق را اضافه کند مثلا از دوسال تعلیق به 4سال تعلیق اضافه کند ) همچنین حتی قاضی میتواند دستور لغو تعلیق را هم بدهد .

برای مثال اگر محکوم علیه که حکم او تعلیق شده است در حین اجرای تعلیق مرتکب قتل شود حکم تعلیق چه میشود ؟ در این حالت باید گفت که دادگاه صادر کننده قرارتعلیق پس از قطعیت حکم قصاص حکم قرار تعلیق لغو میشود .

ماده52قانون مجازات اسلامی :

 چنانچه محکومی که مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند، دادگاه صادرکننده حکم قطعی می تواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید. تخلف از دستور دادگاه برای بار دوم، موجب الغای قرار تعلیق و اجرای مجازات می شود ..

ماده 50قانون مجازات اسلامی : چنانچه محکومی که مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند، دادگاه صادرکننده حکم قطعی می تواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید. تخلف از دستور دادگاه برای بار دوم، موجب الغای قرار تعلیق و اجرای مجازات می شود .

انواع حکم تعلیق : 

تعلیق ساده و تعلیق مراقبتی

ماده۴۸
تعلیق مجازات با رعایت مقررات مندرج در تعویق صدور حکم، ممکن است به طور ساده یا مراقبتی باشد .

تعلیق ساده : در این نوع تعلیق مجرم متعهد میشود که تا پایان مدت تعلیق مرتکب جرمی نشود و ماده 52قانون مجازات اسلامی این موضوع را به طور کامل تعریف میکند .

ماده 52

هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود، محکومیت تعلیقی بی اثر می شود .

تعلیق مراقبتی : در این نوع تعلیق علاوه بر موارد تعلیق ساده لازم است مجرم به یک سری دستورات دادگاه عمل کند که در ادامه به شرح آن می پردازیم .

الف ) حضور به موقع در محل تعیین شده توسط مقام قضایی و مدد کار اجتماعی ناظر  .

ب  ) همکاری و ارایه مدارک و اطلاعات لازم برای نظارت مددکار اجتماعی .

ج  ) برای خروج از کشور لازم به گرفتن دستور قضایی می باشد

پ ) طی 15 روز اعلام گزارش تغیرات من جمله تغییر محل اقامت گاه – تغییر شغل و جابجایی  به مددکار احتماعی ناظر .

ماده ۴۹
قرار تعلیق اجرای مجازات به وسیله دادگاه ضمن حکم محکومیت یا پس از صدور آن صادر می گردد. کسی که اجرای حکم مجازات وی به طورکلی معلق  شده است، اگر در بازداشت باشد فوری آزاد می گردد  .

ماده ۵۰
چنانچه محکومی که مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند، دادگاه صادرکننده حکم قطعی می تواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید. تخلف از دستور دادگاه برای بار دوم، موجب الغای قرار تعلیق و اجرای مجازات می شود .

درصورتی که جرایم متعددی فرد انجام داده باشد حکم تعلیق بنا به ماده 53 از زمان پایان رسیدگی به جرایم متعدد انجام میشود.

ماده ۵۳
در صورتی که قسمتی از مجازات یا یکی از مجازاتهای مورد حکم معلق شود، مدت تعلیق از زمان خاتمه اجرای مجازات غیرمعلق محاسبه می گردد  .
تبصره ـ در مواردی که به موجب قوانین اداری و استخدامی، محکومیت کیفری موجب انفصال است در صورت تعلیق، محکومیت معلق، موجب انفصال نمی گردد، مگر آنکه در قانون تصریح یا قرار تعلیق لغو شود  .

ماده ۵۴
هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم أخیر، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام می کند. دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به طور صریح به محکوم اعلام می کند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرائم فوق شود، علاوه بر مجازات جرم أخیر، مجازات معلق نیز درباره وی اجراء می شود .

ماده ۵۵
هرگاه پس از صدور قرار تعلیق، دادگاه احراز نماید که محکوم دارای سابقه محکومیت کیفری مؤثر یا محکومیتهای قطعی دیگری بوده است که در میان آنها محکومیت تعلیقی وجود داشته و بدون توجه به آن اجرای مجازات معلق شده است، قرار تعلیق را لغو می کند. دادستان یا قاضی اجرای احکام نیز موظف است درصورت اطلاع از موارد فوق، لغو تعلیق مجازات را از دادگاه درخواست نماید  حکم این ماده در مورد تعویق صدور حکم نیز جاری 

تعلیق مجازات در دادگاه تجدید نظر :

برای تعلیق مجازات در دادگاه  تجدید نظر لازم به داشتن 3 شرط می باشد :

1-متهم سابقه جرایم کیفری نداشته باشد ، سوابقی مانند شلاق حدی ، حبس بیش از 2 سال و قصاص نفس .

2- اعتراف مجرم قبل از دستگیری و قطی شدن حکم متهم ، همکاری محکوم علیه با دادگاه در شناسایی شریکان جرم ، یعنی شرایطی که موارد تخفیف مجازات را ایجاد کند .

3- جبران ضرر و زیان شاکی خصوصی ،  ندامت و پشیمانی محکوم علیه که قاضی بخاطر صلاح دید آینده مجرم و جلو گیری از انجام جرایم دیگر در مرحله تجدید نظر حکم تعلیق را میپذیرد .

اعتراض به تعلیق اجرای حکم مجازات :

برای اعتراض به قرار تعلیق مجازات و تعلیق حکم صادره موارد زیر باید ایجاد شود :

1-متهم طبق بند پ ماده 40و بند الف ماده 38 قانون مجازات اسلامی محکوم اقدامی برای اخذ رضایت شاکی و جبران خسارت و یا تلاشی برای جبران زیان وضرر برای پرداخت بدهی بعمل نیاورده باشد .

2- محکوم از لحاظ سلامت جسمانی در سلامت کامل باشد و به لحاظ جسمانی ظرفیت تحمل کیفر را داشته باشد .

3- متهم شرایط موجود در بند چ ماده 38 قانون مجازات اسلامی را دارا نباشد .

4- اصلاح فرد متهم با تعلیق حکم قابل پیش بینی نباشد .

5- با تعلیق مجازات متهم از آثار اعمال و جنایات انجام داده اش رهایی  یابد و و حق و حقوق طرف مقابل را ضایع کرده باشد .

6- درصورتی که حقوق شاکی برباد رفته تلقی شود .

7-  اگر محکموم علیه سابقه جرایم کیفری دیگری داشته باشد .

 نمونه رای تعلیق مجازات :

پرونده کلاسه  9609985671600242شعبه دادگاه کیفری دو شهرستان طبس (جزایی سابق) تصمیم نهایی شماره 9609975670501191

متهم : آقای عبدالمجید……..فرزند …… به نشانی استان کرمان- شهرستان کرمان ……….

اتهام : نگهداری 5کیلو و 440گرم تریاک

گردشکار : به تاریخ 16/07/1396 دروقت فوق العاده پرونده کلاسه فوق تحت نظر اینجانب امضا کننده ذیل قراردارد . دادگاه با استعانت از خداوند متعال به شرح زیر مبادرت به صدور رای می گردد.

رای دادگاه

درخصوص اتهام آقای……. فرزند ایرج متولد 1373 ، باسواد ، مججرد ، فاقد سابقه کیفری ، تابعیت ایران، دایر به حمل و نگهداری پنج کیلو و چهارصد و چهل گرم تریاک ، دادگاه با توجه به دلایل و قراین موجود در پرونده شامل : 1- گزارش مورخ 23/03/1396 مرجع انتظامی  2- صورتجلسه کشف و توزیع مواد مخدر مکشوفه 3-قرارصریح متهم در دادسرا و دادگاه و عنایتا به کیفرخواست صادره از دادسراس عمومی و انقلاب طبس، من حیث المجموع بزهکاری متهم محرز و مسلم دانسته و به استناد بند 4 ماده 5 و ماده 38 قانون اصلاحی مبارزه با مواد مخدر ، حکم به  محکومیت نامبرده به تحمل 5 سال حبس تعزیری و پرداخت مبلغ سی میلیون ریال جزای نقدی در حق دولت و تحمل پنجاه ضربه شلاق تعزیری بابت اتهام فوق الذکر صادر و اعلام می نماید . النهایه به جهت فراهم بودن شرایط تعلیق به استناد ماده 46 قانون مجازات اسلامی قرار تعلیق اجرای چهار  سال از مجازات حبس نامبرده را به مدت 5 سال صادر و اعلام می نماید تادر صورت ارتکاب جرم عمدی مستوجب مجازات حد ، قصاص ، دیه یا تعزیر تا در جه 7 در این مدت ، مجازات تعلیقی نیز اجرا و در غیر اینصورت محکومیت تعلیقی بی اثر گردد . رای صادره حضوری و ظرف 20روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در محاکم محترم تجدید نظر استان خراسان جنوبی می باشد .