اسناد تجاری
اسناد تجاری نوشته‌هایی هستند که برای تسهیل معاملات و فعالیت‌های بازرگانی، قابل نقل و انتقال بوده و جایگزین پول در تجارت محسوب می‌شوند.جهت رزرو وقت مشاوره با شماره 09126161121 تماس حاصل فرمائید
سند تجاری چیست ؟
اسناد تجاری به اسنادی اطلاق می‌شود که در جریان معاملات تجاری و مالی استفاده می‌شوند و به منظور ثبت، اثبات یا تضمین حقوق و تعهدات طرفین معامله، صادر می‌گردند. این اسناد در حقیقت ابزارهایی هستند که به تسهیل و تسریع در انجام معاملات اقتصادی کمک می‌کنند و اغلب به جای پول نقد یا به‌عنوان مدرک قانونی برای انتقال پول، کالا یا خدمات استفاده می‌شوند.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
ویژگی‌های کلی اسناد تجاری:
1. قابلیت انتقال: این اسناد معمولاً قابلیت انتقال به دیگران را دارند، به این معنی که می‌توانند از یک شخص به شخص دیگر منتقل شوند (مانند چک یا برات).
2. حمایت قانونی: اسناد تجاری تحت حمایت قانونی هستند و در صورت بروز اختلاف، می‌توانند به عنوان مدرک در محاکم قضائی مورد استفاده قرار گیرند.
3. مستند بودن تعهدات: این اسناد تعهدات مالی یا قراردادی را به صورت مکتوب ثبت می‌کنند و از طرفین تضمین می‌کنند که پرداخت‌ها یا تحویل‌ها به‌طور دقیق و طبق شرایط توافق شده انجام خواهد شد.
4. مقررات خاص: هر کدام از این اسناد تحت قوانین خاص خود قرار دارند که شرایط استفاده، انتقال و وصول آنها را تعیین می‌کنند.
مهم‌ترین انواع اسناد تجاری:
1. چک: سندی است که به موجب آن صادرکننده دستور می‌دهد مبلغی را از حساب بانکی خود به شخص دیگری پرداخت کنند.
2. برات: دستور پرداختی است که در آن شخصی (برات‌کش) از شخص دیگری (برات‌گیر) می‌خواهد که مبلغی را به شخص ثالث (ذینفع) پرداخت کند.
3. سفته: سندی است که در آن فرد صادرکننده تعهد می‌کند مبلغی را در تاریخ معین به فرد دیگری پرداخت کند.
4. قبض انبار: سندی است که به‌عنوان مدرک مالکیت کالا در انبار استفاده می‌شود و می‌تواند برای انتقال مالکیت کالا استفاده شود.
اهمیت اسناد تجاری:
– این اسناد برای حفظ حقوق تجار و شرکت‌ها بسیار حیاتی هستند.
– آنها به تجار کمک می‌کنند که در صورت عدم انجام تعهدات از سوی طرف مقابل، بتوانند به راحتی از طریق مراجع قانونی پیگیری کنند.
– همچنین، اسناد تجاری می‌توانند به‌عنوان ابزارهای پرداخت عمل کنند و در معاملات مالی و اقتصادی به‌طور گسترده‌ای استفاده شوند.
به طور کلی، اسناد تجاری ابزارهای قانونی و مالی هستند که موجب سهولت، امنیت و شفافیت در معاملات تجاری و مالی می‌شوند.
انواع :
اسناد تجاری ابزارهای حقوقی و مالی هستند که در جریان معاملات تجاری و اقتصادی استفاده می‌شوند و دارای ویژگی‌های خاصی هستند. این اسناد به‌طور عمده در ثبت، تأسیس و تأمین حقوق و تعهدات طرفین معامله کاربرد دارند. مهم‌ترین انواع اسناد تجاری به شرح زیر هستند:
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
121 61 61 0912
83 944 83 0912
2 230 230 0912
1. چک
تعریف:
چک یک سند تجاری است که صادرکننده به بانک خود دستور می‌دهد مبلغ مشخصی از حساب بانکی خود به شخص ثالث (دارنده چک) پرداخت شود.
ویژگی‌ها:
– چک باید تاریخ، مبلغ، نام گیرنده (دارنده چک) و امضای صادرکننده را داشته باشد.
– قابلیت انتقال از طریق ظهرنویسی.
– اگر موجودی حساب صادرکننده کافی نباشد، چک برگشت می‌خورد.
– در صورت برگشت، دارنده می‌تواند از طریق مراجع قضائی شکایت کند.
2. برات
تعریف:
برات یک دستور پرداخت است که در آن صادرکننده (برات‌کش) از شخص دیگری (برات‌گیر) می‌خواهد که مبلغ معینی را به شخص ثالثی (ذینفع) پرداخت کند.
ویژگی‌ها:
– معمولاً در معاملات بین‌المللی و یا معاملات اعتباری استفاده می‌شود.
– می‌تواند قابلیت انتقال از طریق ظهرنویسی داشته باشد.
– برات‌گیر موظف است مبلغ معین را در تاریخ تعیین‌شده به ذینفع پرداخت کند.
– در صورت عدم پرداخت، دارنده برات می‌تواند از برات‌کش یا ظهرنویس‌ها مطالبه کند.
3. سفته
تعریف:
سفته یک سند تجاری است که در آن صادرکننده تعهد می‌کند مبلغ معینی را در تاریخ مشخص به شخص دیگری پرداخت کند.
ویژگی‌ها:
– شبیه به برات است اما تفاوت اصلی این است که تعهد به پرداخت است، نه دستور پرداخت.
– برای تضمین وام‌ها، قراردادها یا معاملات تجاری استفاده می‌شود.
– قابلیت انتقال به دیگری از طریق ظهرنویسی دارد.
– در صورت عدم پرداخت، دارنده می‌تواند از طریق مراجع قضائی پیگیری کند.
4. قبض انبار
تعریف:
قبض انبار یک سند است که به‌عنوان مدرک مالکیت کالا در انبار یا محلی دیگر صادر می‌شود.
ویژگی‌ها:
– نشان‌دهنده مالکیت کالا است که در انبار یا مکان دیگر نگهداری می‌شود.
– می‌تواند به‌عنوان وثیقه برای تأمین وام یا اعتبار مورد استفاده قرار گیرد.
– معمولاً در معاملات تجاری عمده و حمل‌ونقل کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
– این سند به فروشنده یا دارنده آن حق انتقال مالکیت کالا را می‌دهد.
5. فاکتور تجاری
تعریف:
فاکتور تجاری یک سند است که جزئیات یک معامله تجاری را شامل می‌شود و توسط فروشنده به خریدار صادر می‌شود.
ویژگی‌ها:
– شامل اطلاعاتی مانند میزان کالا یا خدمات، قیمت، تاریخ، شرایط پرداخت، و نام طرفین معامله می‌باشد.
– معمولاً به‌عنوان مدرک ثبت مالی در حسابداری و مالیات استفاده می‌شود.
– اگر شرایط پرداخت در فاکتور ذکر شده باشد، فاکتور می‌تواند مبنای دریافت وجه قرار گیرد.
6. پول ضمانت (ضمانت‌نامه)
تعریف:
ضمانت‌نامه یک سند است که از طرف یک شخص (ضامن) به نفع شخص دیگری (ذینفع) صادر می‌شود تا در صورت عدم انجام تعهدات توسط طرف مقابل، مبلغ معینی پرداخت شود.
ویژگی‌ها:
– معمولاً در قراردادهای پیمانکاری، وام‌ها یا معاملات بزرگ تجاری استفاده می‌شود.
– برای تضمین وفای به تعهدات طرف مقابل استفاده می‌شود.
– در صورت عدم انجام تعهدات، ذینفع می‌تواند از ضامن مبلغ را دریافت کند.
7. سند مالکیت کالا (سند باربری)
تعریف:
سندی است که نشان‌دهنده انتقال مالکیت کالا از فروشنده به خریدار است.
ویژگی‌ها:
– در حمل‌ونقل کالا و صادرات و واردات به‌کار می‌رود.
– معمولاً در صورت انتقال مالکیت کالا از یک کشور به کشور دیگر صادر می‌شود.
– این سند به فروشنده یا دارنده آن حق می‌دهد که کالا را از انبار یا محل نگهداری دریافت کند.
اسناد تجاری ابزارهای کلیدی در تجارت و اقتصاد هستند که برای ثبت تعهدات، انتقال مالکیت و تسهیل فرآیندهای مالی استفاده می‌شوند. این اسناد به‌طور معمول دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را از اسناد عادی متمایز می‌کند، از جمله قابلیت انتقال، ضمانت‌های قانونی و قابلیت استفاده در دادگاه‌ها
اصول حاکم بر سند تجاری :
اصول حاکم بر اسناد تجاری، مجموعه‌ای از قواعد و مبانی حقوقی هستند که در قانون تجارت بر چگونگی تنظیم، انتقال، اجرای تعهدات و پیگیری حقوقی این اسناد حکومت می‌کنند. این اصول باعث می‌شوند اسناد تجاری از دیگر اسناد حقوقی (مثل قراردادهای عادی یا رسمی) متفاوت، ساده‌تر، سریع‌تر و با ضمانت‌های قوی‌تر باشند.
در ادامه مهم‌ترین اصول حاکم بر اسناد تجاری را برایت توضیح می‌دهم:
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
121 61 61 0912
83 944 83 0912
2 230 230 0912
1. اصل قابلیت انتقال
– اسناد تجاری قابل انتقال به دیگران هستند، معمولاً از طریق ظهرنویسی یا انتقال به حامل.
– این انتقال، دارنده جدید را دارای همان حقوق دارنده قبلی می‌کند.
– این اصل سبب گردش سریع و آسان اسناد تجاری در بازار می‌شود (مثل پول).
2. اصل تجریدی بودن (وصف تجریدی)
– سند تجاری از علت و منشأ صدورش جداست.
– یعنی دارنده نیازی ندارد اثبات کند که سند بابت چه معامله‌ای صادر شده.
– مثلاً اگر کسی بابت یک قرارداد سفته بگیرد، دارنده سفته برای مطالبه مبلغ آن نیازی به اثبات درستی قرارداد اصلی ندارد.
3. اصل مسئولیت تضامنی امضاکنندگان
– همه کسانی که سند را امضا کرده‌اند (صادرکننده، ظهرنویس، ضامن و …) در برابر دارنده سند، مسئول پرداخت هستند.
– دارنده می‌تواند به هرکدام یا همه‌ی امضاکنندگان مراجعه کند، بدون رعایت ترتیب.
4. اصل عدم استناد به ایرادات
– کسی که سند تجاری را با حسن نیت و بدون اطلاع از ایرادات دریافت کرده، در برابر او نمی‌توان به ایرادات روابط قبلی استناد کرد.
– مثلاً اگر شخصی چکی را بابت معامله‌ای گرفته و آن معامله باطل بوده، ولی چک را به فرد دیگری منتقل کرده، دارنده جدید اگر حسن نیت داشته باشد، حق دریافت مبلغ چک را دارد.
5. اصل تشریفاتی بودن
– اسناد تجاری باید دارای شرایط شکلی خاص باشند (مثلاً ذکر مبلغ، تاریخ، امضا، گیرنده و …).
– اگر این شرایط رعایت نشود، سند ممکن است اعتبار تجاری نداشته باشد و صرفاً به‌عنوان سند عادی تلقی شود.
6. اصل قابلیت تعقیب سریع قضایی
– دارنده سند تجاری می‌تواند در صورت عدم پرداخت، به صورت سریع و بدون تشریفات طولانی حقوقی برای دریافت حق خود اقدام کند.
– برای مثال، چک برگشتی می‌تواند از طریق شکایت کیفری یا اجراییه ثبتی پیگیری شود.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
7. اصل لزوم ارائه به موقع
– برای بهره‌مندی از تمام حقوق قانونی، اسناد تجاری باید در مهلت‌های معینی ارائه شوند (مثلاً چک باید در مدت شش ماه از تاریخ صدور به بانک ارائه شود).
– در صورت تأخیر، برخی از حقوق قانونی دارنده از بین می‌رود.
8. اصل استقلال امضائات
– هر امضاکننده سند تجاری، به‌طور مستقل از بقیه در قبال دارنده مسئول است.
– اگر یکی از امضاکنندگان ایراد قانونی داشته باشد (مثلاً مجنون بوده)، این موضوع تأثیری در مسئولیت سایر امضاکنندگان ندارد.
اصول حاکم بر اسناد تجاری مانند قابلیت انتقال، تجریدی بودن، مسئولیت تضامنی و پیگیری سریع، باعث شده‌اند این اسناد در تجارت بسیار کارآمد، معتبر و قابل اعتماد باشند.
وصف تجریدی سند های تجاری :
وصف تجریدی اسناد تجاری یکی از ویژگی‌های کلیدی و مهم این اسناد است که آنها را از دیگر اسناد متمایز می‌کند. این ویژگی به این معناست که اسناد تجاری در رابطه با علت و منبع صدورشان مستقل هستند و دارنده سند نمی‌بایست برای مطالبه حق خود به مسائل یا ایرادات مربوط به قرارداد اصلی یا علت صدور سند توجه کند.
تعریف وصف تجریدی:
وصف تجریدی به این معناست که اسناد تجاری از علت یا منشأ صدور خود جدا هستند. به عبارت دیگر، دارنده سند تجاری برای مطالبه مبلغ یا حق خود نیازی ندارد که اثبات کند قرارداد اصلی (که منجر به صدور سند تجاری شده) صحیح است یا خیر.
ویژگی‌های وصف تجریدی:
1. استقلال از قرارداد اصلی:
دارنده سند تجاری نمی‌تواند به ایرادات مربوط به قرارداد اصلی (که موجب صدور سند تجاری شده) استناد کند. اگر سند تجاری مانند چک، برات یا سفته به‌طور قانونی تنظیم و امضا شده باشد، دارنده می‌تواند بدون اینکه وارد جزئیات قرارداد اصلی شود، مطالبه خود را پیگیری کند.
2. عدم نیاز به اثبات قرارداد:
دارنده سند تجاری نمی‌بایست اثبات کند که قرارداد اصلی صحیح بوده است. برای مثال، اگر یک چک بابت قرارداد خریدی صادر شود و آن قرارداد بعداً باطل شود، دارنده چک همچنان حق دارد مبلغ چک را دریافت کند حتی اگر قرارداد مبنای صدور چک ایراد قانونی داشته باشد.
3. تسهیل در گردش اقتصادی:
این ویژگی باعث می‌شود که اسناد تجاری به راحتی قابل انتقال باشند. چون از علت اصلی قرارداد جدا هستند، هر فردی که سند را دریافت کند، می‌تواند بدون نیاز به بررسی قرارداد اصلی، حقوق خود را از آن سند مطالبه کند.
4. حفاظت از دارنده حسن نیت:
دارنده حسن نیت که سند تجاری را دریافت کرده است، حتی اگر سند از نظر حقوقی ایرادی داشته باشد، حق مطالبه از امضاکنندگان را خواهد داشت. به این ترتیب، کسی که سند تجاری را در دست دارد و به‌طور مشروع و قانونی آن را منتقل کرده، از حمایت قانونی برخوردار است.
مثال‌های توضیحی:
– چک: اگر فردی چکی را بابت معامله‌ای صادر کند، اما بعدها ثابت شود که قرارداد اصلی (که چک برای آن صادر شده) باطل بوده است، دارنده چک نمی‌بایست به قرارداد اصلی توجه کند و می‌تواند از صادرکننده چک مبلغ را مطالبه کند. این استقلال چک از قرارداد اصلی به دلیل وصف تجریدی است.
– سفته: در صورتی که شخصی سفته‌ای را صادر کند و سپس آن سفته به شخص ثالث منتقل شود، حتی اگر معامله‌ای که باعث صدور سفته شده، ایراد قانونی داشته باشد، دارنده سفته می‌تواند از صادرکننده و حتی دیگر امضاکنندگان برای وصول مبلغ آن اقدام کند.
وصف تجریدی اسناد تجاری موجب می‌شود که این اسناد دارای اعتبار مستقل از قرارداد اصلی باشند و دارنده سند می‌تواند بدون در نظر گرفتن قرارداد یا علت صدور، حق خود را از طریق سند تجاری مطالبه کند. این ویژگی، ساده‌سازی و تسریع در معاملات تجاری را فراهم کرده و به امنیت حقوقی طرفین کمک می‌کند.
سند تجاری عام :
سند تجاری عام به اسنادی اطلاق می‌شود که برای انجام معاملات تجاری به کار می‌روند و شامل انواع مختلف اسناد می‌شوند که در قوانین تجاری تعریف شده‌اند. این اسناد به‌طور کلی، تمامی اسناد تجاری که در قانون تجارت ایران تعریف شده‌اند را شامل می‌شوند، به جز اسناد تجاری خاص (مثل چک، سفته، برات و…).
ویژگی‌های اسناد تجاری عام:
1. قابلیت انتقال:
اسناد تجاری عام قابلیت انتقال به دیگران را دارند. این قابلیت به‌ویژه در مبادلات تجاری و در گردش پول و کالا مهم است.
2. حمایت قانونی:
اسناد تجاری عام تحت حمایت قانونی قرار دارند و در صورت بروز هرگونه اختلاف یا عدم پرداخت، طرف دارنده سند می‌تواند از طریق مراجع قانونی پیگیری کند.
3. قابلیت استفاده در دادگاه‌ها:
این اسناد به‌عنوان مدرک معتبر در محاکم قضائی پذیرفته می‌شوند و می‌توانند برای اثبات حقوق طرفین و انجام فرآیندهای اجرایی مورد استفاده قرار گیرند.
انواع اسناد تجاری عام:
اسناد تجاری عام می‌توانند شامل انواع مختلفی از اسناد تجاری باشند که در بازارهای مالی و تجاری کاربرد دارند. برخی از مهم‌ترین این اسناد عبارتند از:
1. چک:
– چک یکی از رایج‌ترین اسناد تجاری است که برای پرداخت مبلغی از حساب بانکی صادر می‌شود. چک‌ها به‌طور معمول به‌عنوان ابزارهای پرداختی در معاملات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. برات:
– برات سندی است که یک شخص (برات‌کش) از شخص دیگر (برات‌گیر) درخواست می‌کند تا مبلغی را به شخص ثالث (ذینفع) پرداخت کند. برات‌ها در معاملات تجاری و حمل‌ونقل کالا استفاده می‌شوند.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
3. سفته:
– سفته یک تعهد کتبی است که در آن فرد صادرکننده تعهد می‌کند مبلغ مشخصی را در تاریخ معین به شخص دیگری پرداخت کند. این سند برای تضمین پرداخت در معاملات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. قبض انبار:
– قبض انبار یک سند است که برای نشان دادن مالکیت کالا در انبار صادر می‌شود و می‌تواند برای انتقال مالکیت کالا به‌کار رود. این سند در حمل‌ونقل و تجارت کالاها اهمیت زیادی دارد.
تفاوت با اسناد تجاری خاص:
در حالی که اسناد تجاری خاص به‌طور ویژه در قانون تجارت برای اهداف مشخصی تعریف شده‌اند (مثل چک، برات، سفته و غیره)، اسناد تجاری عام بیشتر به اسنادی اشاره دارند که به‌طور کلی در معاملات تجاری استفاده می‌شوند و شامل انواع مختلف اسناد مالی هستند که ممکن است تحت دسته‌بندی‌های متفاوت قرار گیرند.
اسناد تجاری عام به‌عنوان ابزارهای مهم در دنیای تجارت و اقتصاد، شرایطی مانند قابلیت انتقال، حمایت قانونی، و قابلیت استفاده در دادگاه‌ها را دارا هستند. این اسناد برای انجام پرداخت‌ها، تضمین‌های مالی و ثبت تعهدات در معاملات تجاری استفاده می‌شوند و اهمیت بسیاری در فرآیندهای مالی دارند.
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
121 61 61 0912
83 944 83 0912
2 230 230 0912