دادسرای ویژه روحانیت

دادسرای ویژه روحانیت نهادی قضایی در ایران است که به طور خاص برای رسیدگی به جرائم و تخلفات روحانیون تأسیس شده است. این دادسرا در سال ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی تشکیل شد و خارج از ساختار رسمی قوه قضائیه فعالیت می‌کند، بلکه مستقیماً تحت نظارت مقام معظم رهبری قرار دارد.

آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک 7/1 _ دفتر وکالت

مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید  

 اهداف و فلسفه تأسیس

• حفظ شأن و جایگاه اجتماعی روحانیت
• پیشگیری از نفوذ افراد منحرف در حوزه‌های علمیه
• رسیدگی به تخلفات و جرائم روحانیون بر اساس موازین شرعی

 صلاحیت‌ها و وظایف

بر اساس آیین‌نامه مربوطه، این دادسرا صلاحیت رسیدگی به موارد زیر را دارد:

• کلیه جرائم عمومی روحانیون
• اعمال خلاف شأن روحانیون
• اختلافات محلی که طرف آن روحانی باشد و امنیت عمومی را تهدید کند
• پرونده‌هایی که از سوی مقام رهبری ارجاع داده می‌شود

 تعریف روحانی

شخصی که ملبس به لباس روحانیت باشد، در حوزه علمیه تحصیل کند یا عرفاً روحانی شناخته شود، مشمول صلاحیت این دادسرا است.

 ساختار و تشکیلات

• دادستان ویژه روحانیت توسط مقام رهبری منصوب می‌شود
• دادگاه‌های ویژه در شهرهای مختلف مانند تهران، قم، مشهد، اصفهان، شیراز و… فعال هستند
• دعاوی حقوقی و مدنی علیه روحانیون معمولاً در دادگاه‌های عمومی رسیدگی می‌شود، مگر در موارد خاص

نمونه شکایت به دادسرای ویژه روحانیت

(با رعایت قوانین و تشریفات دادرسی)

۱. اطلاعات طرفین شکایت

شاکی (خواهان):

• نام و نام خانوادگی:

• شماره ملی:

• نشانی دقیق:

• شماره تماس:

متشاکی (خوانده – روحانی مورد نظر):

• نام و نام خانوادگی:

• سمت روحانی (امام جمعه، طلبه، مبلغ و …):

• محل فعالیت (حوزه علمیه، مسجد، نهاد مربوطه):

۲. موضوع شکایت

(به صورت مختصر و شفاف بیان شود)
مثال:

• «شکایت از آقای ______ به اتهام اخذ مال به ناحق تحت عنوان وجوهات شرعی»

• «شکایت از آقای ______ به دلیل رفتار خلاف شأن روحانیت (با ذکر جزییات)»

۳. شرح کامل شکایت

(واقعه را به ترتیب زمان، مکان و نحوه ارتکاب توضیح دهید)

مثال:

«این جانب در تاریخ ______ در مسجد ______ با خوانده که به عنوان امام جماعت فعالیت دارد، ملاقات داشتم. ایشان با استناد به جایگاه مذهبی خود، مبلغ ______ تومان را تحت عنوان «وجوهات شرعی جهت امور خیریه» دریافت نمود، اما پس از پیگیری‌های مکرر، مشخص شد این وجوه صرف امور شخصی شده است. مستندات این ادعا (شاهد، فیش واریزی، پیام‌ها) ضمیمه شده است.»

۴. ادله و مستندات

(هرگونه مدرک مرتبط را ذکر کنید)

• شهادت شهود (نام و مشخصات)

• اسناد مالی (رسید پرداخت، پیامک‌ها)

• مدارک صوتی و تصویری (در صورت وجود)

۵. درخواست شاکی

(چه اقداماتی از دادگاه انتظار دارید؟)
مثال:

• «محاکمه متشاکی به اتهام کلاهبرداری»

• «استرداد مبلغ اخذ شده به ناحق»

• «اعمال مجازات انتظامی (مانند تعلیق از منبر)»

۶. امضا و تاریخ

تاریخ: ______
امضای شاکی: ______

نکات مهم در تنظیم شکایت:

1. رعایت ادب و عدم توهین: حتی در صورت شکایت، از الفاظ توهین‌آمیز پرهیز کنید.

2. ارجاع به قوانین: در صورت امکان، به مواد قانونی مرتبط (مثل قانون مجازات اسلامی) اشاره کنید.

3. ارسال به مرجع صالح: شکایت باید به دادسرای ویژه روحانیت استان مربوطه تقدیم شود.

4. پیگیری: پس از ثبت شکایت، شماره پرونده را یادداشت و پیگیری کنید.

نمونه فرمت شکایت (خلاصه شده):

به: دادسرای ویژه روحانیت استان ______

موضوع: شکایت از آقای ______ به اتهام ______

با سلام،
بدین وسیله از آقای ______ به دلیل ______ (شرح جزییات) شکایت نموده و تقاضای رسیدگی و اعمال مجازات را دارم.

مستندات:

1. ---

2. ---

با تشکر
نام و امضا: ______
تاریخ: ______

چگونه شکایت را ثبت کنیم؟

1. مراجعه حضوری: به دفاتر دادسرای ویژه روحانیت در مرکز استان.

2. تکمیل فرم: پر کردن فرم شکایت و ارائه مدارک.

3. ثبت الکترونیکی: در برخی استان‌ها از طریق سامانه‌های قضایی امکان‌پذیر است.

صلاحیت دادگاه ویژه روحانیت، به طور خاص به تخلفات، جرایم، و رفتارهای مغایر با شئون روحانیون مربوط می‌شود. این دادگاه صلاحیتی اختصاصی، شخصی و موضوعی دارد و خارج از صلاحیت دادگاه‌های عمومی و انقلاب است.

در ادامه شرح کامل صلاحیت این دادگاه را می‌خوانید:

۱. صلاحیت شخصی (نسبت به چه کسانی)

دادگاه ویژه روحانیت فقط به تخلفات و جرایم افرادی رسیدگی می‌کند که روحانی محسوب می‌شوند، یعنی:

طلبه‌های معمم و دارای پرونده در نهادهای حوزوی (مانند مرکز مدیریت حوزه علمیه)
افرادی که لباس روحانیت دارند و در جامعه به‌عنوان روحانی شناخته می‌شوند

نکته: اگر روحانی‌ای خلع لباس شده باشد، اما در زمان ارتکاب جرم روحانی بوده، باز هم دادگاه ویژه صالح به رسیدگی است.

۲. صلاحیت موضوعی (درباره چه مسائلی)

این دادگاه به موارد زیر رسیدگی می‌کند:

الف) جرایم عمومی روحانیون :

مثل سرقت، کلاهبرداری، توهین، ضرب و جرح، سوءاستفاده مالی و…

ب) جرایم خاص روحانیت :

مانند تبلیغ علیه نظام، ارتباط نامشروع، توهین به مقدسات، اقدام علیه وحدت حوزه و روحانیت، بدعت در دین

ج) تخلفات انضباطی و اخلاقی :

اقداماتی که اگرچه جرم کیفری نیستند، اما با شأن روحانیت ناسازگارند
(مثل رفتارهای ناشایست در انظار عمومی، استفاده نادرست از لباس روحانیت، دخالت در امور اقتصادی مشکوک، و…).

۳. صلاحیت محلی

دادگاه ویژه روحانیت در مراکز اصلی مانند تهران، قم، مشهد، شیراز و اصفهان شعبه دارد و به تخلفات روحانیون همان منطقه رسیدگی می‌کند.

۴. نکات ویژه درباره صلاحیت

رسیدگی محرمانه است: بسیاری از پرونده‌ها به دلیل حفظ حرمت روحانیت، به‌صورت غیرعلنی بررسی می‌شوند.
قابل تجدیدنظر است: آرای صادره از شعبه بدوی این دادگاه، در صورت اعتراض، در شعبه تجدیدنظر دادگاه ویژه روحانیت رسیدگی می‌شود.
دادسرا و دادگاه مستقل از دستگاه قضایی عمومی هستند ولی تحت نظارت مقام رهبری اداره می‌شوند.

دادگاه ویژه روحانیت وظایف مهم و حساسی دارد که هدف آن صیانت از حرمت، جایگاه و سلامت نهاد روحانیت در جامعه اسلامی است. این دادگاه علاوه بر رسیدگی قضایی، وظایف نظارتی، انضباطی و حتی فرهنگی دارد.

 

۱. رسیدگی به جرایم روحانیون

اصلی‌ترین وظیفه دادگاه، رسیدگی به جرایم کیفری روحانیون است؛ از جمله:

کلاهبرداری
اختلاس
توهین
افساد
جرایم امنیتی یا اخلاقی
تبلیغ علیه نظام
بدعت در دین و تضعیف جایگاه روحانیت

 

۲. رسیدگی به تخلفات انضباطی

هرچند برخی از تخلفات روحانیون ممکن است عنوان مجرمانه نداشته باشند، اما با شئون و حرمت روحانیت در تضاد هستند؛ مانند:

پوشیدن لباس روحانیت بدون مجوز رسمی
حضور در محافل نامناسب
رفتارهای سبک‌سرانه در فضای مجازی
دخالت در معاملات مشکوک یا تبلیغ پروژه‌های اقتصادی

 

۳. برخورد با بدعت‌گذاران و منحرفان فکری

اگر روحانی‌ای در سخنرانی، تدریس یا تبلیغات خود، افکار انحرافی، تحریف‌شده یا مغایر با اصول دین ترویج دهد، دادگاه وارد عمل می‌شود و ممکن است:

احضار
تذکر
برخورد قضایی
یا حتی خلع لباس صورت گیرد.

۴. پیشگیری از آسیب به حیثیت نهاد روحانیت

دادگاه ویژه مسئول صیانت از اعتبار اجتماعی روحانیت است. بنابراین، حتی اگر شکایتی نشده باشد، ولی گزارشی درباره رفتار ناپسند روحانی به دادگاه برسد، می‌تواند ورود و رسیدگی کند.

۵. خلع لباس روحانیت در موارد لازم

در صورت اثبات تخلف یا جرم مهم، دادگاه می‌تواند حکم به:

خلع لباس موقت
یا دائم روحانی دهد،
تا از ادامه سوءاستفاده از این موقعیت جلوگیری شود.

 

۶. صدور احکام قضایی، انضباطی و فرهنگی

دادگاه می‌تواند متناسب با موضوع، احکام مختلفی صادر کند:

زندان
جزای نقدی
منع از منبر یا تبلیغ
تبعید موقت
ارشاد یا تذکر کتبی

 

۷. همکاری با نهادهای حوزوی و امنیتی

دادگاه با نهادهایی مانند:

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه
وزارت اطلاعات
سپاه پاسداران
و شورای عالی انقلاب فرهنگی
در پرونده‌های خاص، همکاری اطلاعاتی و حفاظتی دارد.

« با تشکر از وقتی که برای مطالعه این مطلب قرار دادید، شما می توانید با استفاده از قسمت نظرات سوالات حقوقی خود را مطرح کنید تا ما در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگو شما باشیم ».